Nevruz Farsça kökenli bir kelime olup “nev” yeni, “ruz” gün anlamına gelmektedir ve “yeni gün” şeklinde Türkçeye çevrilmektedir. Güneşin Koç burcuna girdiği gün olarak kabul edilen Nevruz, Rumi takvimde mart ayının dokuzuna Miladi takvimde ise 21 Mart’a denk gelmektedir. Dünyanın en eski bayramlarından biri olan Nevruz’un yaklaşık 2500 yıllık bir geçmişe sahip olduğu ve pek çok halk tarafından coşku ile kutlandığı çeşitli kaynaklarda belirtilmektedir. Türk kültür tarihinde de önemli bir yere sahip olan bu bayram, Orta Asya’dan itibaren kutlanmakta; baharın gelişiyle doğanın uyanışını, yenilenmeyi ve canlılığı simgelemektedir. Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde de geleneksel törenlerle kutlanan Nevruz, Cumhuriyet’in ilk yıllarına kadar varlığını sürdürmüştür. Özellikle Orta Asya Türklerine ait olduğu kabul edilen ve Ergenekon Destanı’na dayandırılan Nevruz, binlerce yıllık geçmişiyle Türk milletinin ortak kültürel mirası olarak görülmektedir.

Farklı dönemlerde çeşitli anlamlar yüklenen bu bayram, İkinci Meşrutiyet’in ilanı sonrasında millî bir nitelik kazanmaya başlamıştır. Nevruz, bugün 21 Mart itibarıyla Afganistan, Azerbaycan, Hindistan, İran, Irak, Kazakistan, Kırgızistan, Pakistan, Tacikistan, Türkiye, Türkmenistan, Özbekistan ve Moğolistan gibi birçok ülkede yeni yılın başlangıcı olarak kabul edilmekte ve çeşitli törenlerle kutlanmaktadır. Yaklaşık iki hafta süren bu süreçte, müzik ve dans gösterileri, su ve ateş temalı ritüeller, geleneksel sporlar ve el sanatları gibi birçok etkinlik gerçekleştirilir. İnsanlar sevdikleriyle birlikte özel olarak hazırlanan ve saflığı, bereketi simgeleyen sofralar etrafında toplanır; yeni kıyafetler giyilir, yaşlılar ve komşular ziyaret edilir, çocuklara el işi hediyeler sunulur. Bu etkinlikler yalnızca kutlama amacı taşımaz; aynı zamanda toplumsal dayanışmayı, kültürel çeşitliliği ve hoşgörüyü pekiştirir ve kuşaktan kuşağa aktarılan değerlerin yaşatılmasına katkı sunar.

Nevruz, bu çok katmanlı kültürel ve toplumsal değeriyle birlikte 2009 yılında yedi ülkenin ortak başvurusuyla “UNESCO İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsilî Listesi’ne” dahil edilmiştir. Bu listeye 2016’da 12 ülke, son olarak ise 2024 yılında Moğolistan’ın katılımıyla 13 ülke olarak güncellenmiştir.