İstanbul'un Esenler ilçesinde, Mahmutbey ile Atışalanı (eski adıyla Avasköy) arasında, Uzuncaova Deresi üzerinde konumlanan Mazul Kemer, kentin tarihsel su temin sisteminin önemli bir halkasını oluşturmaktadır. Halkalı Su Yolu’nun bir bölümü üzerinde yer aldığı bilinen yapının Roma İmparatoru Valens döneminde (MS 364–378) inşa edildiği tahmin edilmektedir.

Bizans döneminde İstanbul’un suihtiyacını karşılayan ana iletim yollarından biri üzerinde yer aldığı ve Halkalı Su Yolu'nun ilk su kemeri olduğu bilinmektedir. Bazı kaynaklarda yapının adı “Mazlum Kemer” biçiminde de geçmektedir. Tarihsel veriler, kentin erken dönemlerinde suyun büyük ölçüde yeraltı kaynaklarından sağlandığını, ancak Roma ve Bizans dönemlerinde artan nüfus ve kentsel yoğunlukla birlikte suyun uzak bölgelerden taşınmasını mümkün kılan gelişmiş altyapı sistemlerinin geliştirildiğini göstermektedir. Budoğrultuda, Halkalı çevresinden Bayezid’e kadar uzanan su hattının kesintisiz akışını sağlamak amacıyla Atışalanı civarında Mazul Kemer inşa edilmiştir. Bu yapı, topografyanın zorluklarını aşarak suyun kente ulaştırılmasını sağlayan bir geçiş yapısı işlevi görmüştür. Askerî bölge sınırları içinde bulunması, yapının bazı dönemlerde imar baskısından kısmen korunmasınakatkı sağlamış olsa da, özgün dokusu zamanla tahribata uğramıştır. Bizans ve Osmanlı dönemlerinde çeşitli onarımlar geçirdiği tespit edilen kemer, farklı dönemlere ait müdahale izlerini barındırmaktadır. Kalker taş bloklarla inşa edilen Mazul Kemer, yaklaşık 110 metre uzunluğa ve 19 metre yüksekliğe
sahiptir. İki kattan oluşan yapının alt bölümü taşıyıcı kemerlerden, üst kısmı ise su kanalını taşıyan hatlardan meydana gelmektedir. Üst sırada 13, alt sırada ise yedi göz bulunmaktadır; alt kısımdaki iki gözün yıkılmış durumda olduğu , mevcut gözlerin ise önemli ölçüde hasar gördüğü tespit edilmiştir. Mazul Kemer’in hangi dönemde inşa edildiği uzun yıllar tartışma konusu olmuştur. Son dönemaraştırmaları, yapının Roma dönemine ait olmaktan ziyade II. Mehmed zamanında yeniden inşa edilmiş olabileceğini göstermektedir. 1584 tarihli Su Nazırı Davut Ağa haritasında, “Fatih dönemindenitibaren saray sularının bu kemer üzerinden geçtiği” bilgisi yer almaktadır. Ayrıca, 1557 yılında yapımı tamamlanan Süleymaniye Su Yolu’nun künk hatlarının da aynı güzergâhtan geçirilerek kemerle bütünleştirildiği anlaşılmaktadır. Kemerin inşa tekniği, kullanılan taş malzeme türü ve su iletim sistemine bağlanma biçimi, klasik
Osmanlı mühendisliğinin tipik niteliklerini yansıtmaktadır. Fatih Sultan Mehmed döneminde
Bizans’tan devralınan su altyapısının büyük ölçüde onarıldığı ve bazı bölümlerinin yeniden
işlevlendirilerek kentsel sisteme entegre edildiği bilinmektedir. Bu süreçte Mazul Kemer, yalnızca bir su taşıma elemanı olmaktan çıkmış; güçlendirilmiş yapısal formu ve yeniden düzenlenen hattıyla Osmanlı’nın su yönetimi anlayışını temsil eden bütüncül bir altyapı öğesi hâline gelmiştir. Yapı, Osmanlı mimarisinin teknik ve estetik yaklaşımlarını da somut biçimde yansıtmaktadır. XIX. yüzyıl boyunca ve Cumhuriyet’in ilk dönemlerinde yapıda çeşitli onarımlar geçirdiği gözlenmiştir , ancak günümüzde orijinal doku büyük oranda zarar görmüştür. Askeri alan sınırları içinde kalan Mazul Kemer, koruma ve bakım açısından oldukça yetersiz bir durumdadır. Yapının çevresinde kontrolsüz biçimde gelişen plansız yerleşim dokusu , hem kemerin fiziksel bütünlüğünü hem de tarihî çevresini tehdit etmektedir. Mazul Kemer’in MS 368 yılında tamamlanan Bozdoğan Kemeri ile çağdaş olup olmadığı konusu, araştırmacılar arasında kesinlik kazanmamış bir tartışma alanıdır. Bununla birlikte, mimari formu, malzeme kullanımı ve su yolu sistemiyle kurduğu ilişki dikkate alındığında, Mazul Kemer’in İstanbul’un önemli tarihi yapılarından biri olarak değerlendirilebileceği söylenebilir.