Kitle turizmine karşı ortaya çıkan alternatif turizm türlerinden biri olan macera turizmi özellikle 2000’li yıllardan sonra turizm sektörünün en hızlı büyüyen turizm çeşitlerinden biri oldu. Macera turizmi, turistlerin bilinçli olarak tercih ettiği, turizmin temel özelliklerini taşıyan, alışılagelmişin dışındaki istikamet ve bölgelerde özel ekipmanlar ile yapılan, içinde bazı riskler ve belirsizlikler barındıran faaliyetlerin ticari amaç ile tüketiciye sunulduğu turizm faaliyetidir. Macera turizminin genel karakteri fiziksel aktivite, kültürel etkileşim ve doğal çevre olarak sıralanabilir. Macera turizmi özel ilgi turizmi ya da alternatif turizm başlığı altında değerlendirilmektedir. Zaman zaman macera seyahati ekoturizm, özel ilgi turizmi, aktivite turizmi, doğa turizmi, spor turizmi gibi farklı turizm çeşitleri ile aynı çerçevede ifade edilen macera turizm sektörü bahsi geçen turizm çeşitleri ile ortak özelliklere sahiptir. Macera turizmini diğer turizm çeşitlerinden ayıran bazı özellikler; az sayıda katılımcı, etkinlik üzerine uzmanlaşmış turizm acentası ve personeli, tehlike olasılığının diğer turizm ürünlerine göre fazla olması, ücra istikamet ve bölgelerde yapılması, katılımcıların maceraperest bir ruha sahip olmaları olarak sıralayabilir. Bu turizm çeşidine ilgi gösterenler çoğunlukla 18-45 yaş grubunda, eğitimli, gelir düzeyi ortalamanın üzerinde, hareket etmeyi seven, meraklı ve risk alabilen maceraperestlerden oluşmaktadır.

Macera olgusu insan için uzun zamandır iç içe olduğu bir kavram olsa da turizm ürünü haline gelmesi maceranın esas amaç olarak ön plana çıkması ile gerçekleşir. Bazı kaynaklarda macera turizminin ilk örneklerinin 1800’lu yılların ortalarında büyük nehirlerin aşılmaya başlanması ile rafting, bundan yaklaşık 100 yıl sonra yüksek dağlara tırmanışların başlaması ile dağcılık olduğu iddia edilmektedir. XX. yüzyılın ortalarında dünyanın en yüksek zirvelerine tırmanışların başlaması amacına uygunluğu bakımından macera rekreasyonunun ilk örnekleri olarak kabul edilebilir. Başlangıcı hemen hemen aynı tarihlere denk gelen teknolojik gelişmeler ve ulaşımın kolaylaşması gibi sebepler ile turistik faaliyet her geçen gün artarak günümüzde de gelişimini sürdürmeye devam etmektedir. Dünya turizm sektörü her yıl yüzde d4-7 oranında büyüme kaydederken, 2014 yılının verilerine göre dünyadaki turist sayısı 1 milyar 138 milyona ulaşmış ve küresel turizm pazarında macera turizminin ekonomik boyutu 268 milyar ABD Dolarını bulmuştur. 2016 yılına gelindiğinde macera turizminin ekonomik boyutu yaklaşık 500 milyar ABD Dolarıdır. Genel turizm faaliyetleri içerisinde 2018 yılında 1.326 milyon kişi seyahat ederken, ekonomik karşılığı 1.340 trilyon ABD Dolarıdır. Macera turizmi genel turizm büyüme oranlarına kıyasla pazar payını hızla arttırmaktadır. 2018 yılının Macera Turizmi Gelişim İndeksi verilerine göre gelişmiş ülkeler arasında en popüler destinasyonlar arasında ilk üç sırayı İzlanda, İsviçre ve Almanya alıyor. Bu indeksin gelişmekte olan ülkeler sıralamasında Çekya, İsrail ve Slovakya ilk üç sırayı paylaşırken Türkiye 23. sırada yer almaktadır.

Türkiye coğrafi yapısı, iklimi ve mevcut doğal alanları göz önüne alındığında önemli bir macera turizm destinasyonu olarak gösterilmektedir. Türkiye genelinde 40 milli park, 192 tabiat parkı, 1273 doğal sit alanı ve üç bin 49 koruma altında alan bulunmaktadır. Türkiye’deki en önemli macera turizm istikametlerinden bazıları dağ temelli etkinlikler için; Kaçkarlar, Aladağlar, Ağrı, Hasan Dağı vb., su temelli etkinlikler için; Çoruh Nehri, Köprülü kanyon, Melen Nehri, Alaçatı, Datça, Kaş, Gökçeada vb., hava etkinlikleri için; Babadağ, Ilgaz, Selçuk vb. örnek olarak gösterilebilir. Turizm endüstrisi Türkiye’nin sahip olduğu özellikler nedeniyle ihracat gelirleri içerisinde önemli bir yere sahiptir. Sahip olunan kaynaklar düşünüldüğünde deniz, kum, güneş turizminin yanında doğa temelli macera turizmi ikinci bir niş pazar niteliğinde değerlendirilmektedir. Doğal kaynakların korunması, uygun yönetim vizyonu ve sürdürülebilir çevre politikaları macera turizm pazarında rekabet gücünü arttıran etmenler olarak ön plana çıkmaktadır.

Türkiye’de bilinen ilk macera turizmi ürünleri 1980’li yılların başında İstanbul merkezli bir acentanın doğa yürüyüşü ve kamp için yabancı turistleri Türkiye’ye getirmesi ile başlamıştır. Seksenlerin ortasında ve 1990’ların başında bu şirketi birkaç şirket daha takip ederek kara sporları aktivitelerini pazara sunmuşlardır. 1990’dan itibaren acentaların ve macera turizmi alanında ürünler sunan firmaların sayısında artış görülür. Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜRSAB) bünyesinde macera turizmi alanında faaliyet gösteren acentaların oluşturduğu Doğa, Macera ve Sürdürülebilir Turizm Komitesi bulunmaktadır.

Uluslararası macera turizmi kuruluşlarının tahminlerine göre macera turizm pazarı için gelecek 10 yıl içinde gerçekleşmesi beklenen ekonomik hacim bir trilyon ABD Doların üzerindedir. Gelecekte macera turizm sektörünün büyümeye devam edeceği ve yeni destinasyonlarda gelişeceği öngörülmektedir.