Lozan Palas, ilk olarak Yurt Sokak’ta faaliyet göstermeye başladı (1929). Yapımına 1924 yılında başlanan Lozan Palas’ın ilk binası günümüzde Merkez Bankası Eğitim Merkezi’dir. Istapan/İstefan Astiç tarafından işletilen Lozan Palas, büyük ve süslemeli bir kapıya sahip olup kapısının hizasında ikinci kata denk gelen tek bir balkonu vardır. Otel, zemin artı üç katlıdır ve 250 metre büyüklüğünde yazlık bir taraçaya sahiptir. Taraçasında restoranı bulunan otelin banyolu ve banyosuz olmak üzere 25 odası bulunmaktadır. Lozan Palas’ın her odasında sıcak ve soğuk suyu, telefonu ve kalorifer tesisatı vardır. Lozan Palas’ın alt katında küvet ve duşlu olduğu için Alafranga Banyo/Sıhhi Banyo/Temiz Hamam/Asri Hamam olarak farklı isimlerle anılan kadınlara ve erkeklere özel olmak üzere iki kısımdan ibaret mekan da 1929’da açıldı.
Lozan Palas, 28. 01. 1932’de Bankalar Caddesi’ndeki (bugün Atatürk Bulvarı) Küçük Anadolu Hanı olarak bilinen binaya taşındı, boşaltılan ilk binada ise Haziran 1932’de İstanbul Palas açıldı. Lozan Palas’ın yeni binasının arsası, 1916 yangınında yok olan ve Osmanlı döneminde Rum Metropolitliği’nin merkezi durumundaki Nicolas Agyos Rum Kilisesi’nin bulunduğu yerdir. Caddeden bakıldığında otelin sol tarafında 1947’deki büyük yangında kullanılamaz hâle gelen Maarif Vekaleti, sağda ise Büyük Postane varken caddenin karşısında Ankara’nın önemli lokantalarından Karpiç bulunmaktaydı. Şehit Teğmen Kalmaz Caddesi ile Atatürk Bulvarı köşesinde bulunan ve Birinci Ulusal Mimari’ye örnek olan Lozan Palas binasının mülkiyeti Aydın Palas’ın da sahibi olan İbrahim Akoğlu’na aittir.
Balkonlarının ve taraçasının süslemeleriyle öne çıkan Lozan Palas, 1933’te 30 yataklı bir oteldi ve aynı sene bir yataklı oda fiyatı üç ila dört lira arasında değişirken çift yataklı 15 lira, bir yataklı ve banyolu oda da beş lira olarak kayıtlarda geçmektedir. Zemin katında yer alan restoranı ile beraber üç katlı olan otel, alaturka ve alafranga mutfağa sahiptir ve sabit menü fiyatı 1933’te 0,90 liradır. Alakart ve tabldot menüleri olan Lozan Palas, pastane ve birahaneye de sahiptir, ayrıca eğlence salonları da bulunmaktadır. Lozan Palas, otel hizmetinden bağımsız olarak yemek servisi veren oteller arasında yer almakta ve sabah kahvaltısı ile öğle ve akşam yemeklerinin yanı sıra ikindi çayı, alkollü ve alkolsüz içecek hizmeti de sunmaktadır. Her Cuma ve Pazar günleri 16.00-19.00 arasında 75 kuruşa tedansan (çaylı dans) düzenleyen otelde Viyolonist Fridmann orkestrası her gün sahne almıştır. Lozan Palas, ilk faaliyet gösterdiği binanın altındaki Asri Banyo’nun işletmesini ikinci binaya geçtikten sonra birkaç metre uzakta da olsa sürdürmeye devam etmiştir. Yatak kapasitesi 1935’te 50’ye çıkan Lozan Palas, bu dönemde de banyosu ile sıcak-soğuk musluk suyu bulunan oteller arasındadır. Şehrin merkezinde ve cadde üzerinde bulunması nedeniyle Ankara’nın önemli otellerinden olan Lozan Palas, senelik 11 bin liralık kira bedelinin yüksekliği nedeniyle Ekim 1936’da faaliyetine son verdi. Akabinde aynı binada yine Ekim 1936’da Eti Palas açıldı, 1946’da ise Park Palas faaliyete geçti. 1951’de Akbank binayı satın alarak halen aktif halde bulunan Ulus Şubesi’ni açtı.
Yararlanılan Kaynaklar
Akşam, “Ankara’da İstanbul Palas Otel ve Lokantası Açıldı”, 15. 06. 1932, s. 12; Akşam, “Ankara’da Lozan Palas Oteli”, 25 Kanunusani 1932, s. 12; Akşam, “Ankara’da Lozan Palas Oteli”, 26 Kanunuevvel 1931, s. 12; Akşam, “Eti Palas Ankara”, 4 Teşrinisani 1936, s. 10; Balım, P. (2005). Ankara’daki Otellerin Gelişimi ve Değişimi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara: Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü; Cumhuriyet, “Ankara Yolcularına”, 10. 06. 1929, s. 5; Cumhuriyet, “Ankara’da İstanbul Palas Oteli”, 29. 04. 1932, s. 6; Hilaliahmer, “Lozan Palas Oteli”, 9. 02. 1932, s. 3; Kurun, “Lozan Palas Kapandı”, 5. 10. 1936, s. 2; Mamboury, M. (2014). Ankara Gezi Rehberi (Ç. Eroğlu, Çev. Editörü). Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi; Milliyet, “Lozan Palas Oteli”, 27. 02. 1929, s. 8; Öymen, A. (2004). Değişim Yılları. İstanbul: Doğan Kitap; Özalp, N. (2016). Bir Başkentin Anatomisi 1950’lerde Ankara. Ankara: İdealkent Yayınları; Sönmez, S. (2019). Bir Zamanlar Posta Caddesi, Ankara Araştırmaları Dergisi, 7(1): 257-281; Ulus, “Türkiye Merkez Bankası Genel Müdürlüğünden”, 10. 09. 1936, s. 7.