Kuştul Manastırı

Doğal ve Kültürel Miras Manastır

Trabzon’un Maçka ilçesine bağlı Esiroğlu beldesi Şimşirli-Kuştul Köyü'nün sınırları içerisinde yer almaktadır. Tam adı Ayios Yorgiosta Peristera yani Güvercinli Manastırı olan yapı Peristera Manastırı ve Hızır İlyas Manastırı olarak da bilinmektedir. Manastır, 752 tarihinde Galyan Vadisi’nin doğuya bakan bir yamacına, vadi tabanından yaklaşık 250 metre yükselen bir kaya bloğunun üzerinde kurulmuştur. Yamaçtan bir balkon gibi öne doğru çıkan kayalık platformdan vadinin tamamı görünmektedir.

Manastıra batı cephesinden dik bir merdivenle girilmektedir. Avluda çeşitli işlevlere sahip oda ve kilise kalıntıları yer almaktadır. İç avluda ise iki-üç katlı manastır odaları bulunmaktadır. Kuzeyde bulunan odalar misafir odaları, güneyde bulunan odalar ise keşiş odaları olarak tanımlanmaktadır. Manastırın, büyük bir kilisenin yanında haç planlı başka bir kilise ile manastır yapılarından oluştuğu bilinmektedir. Ancak haç planlı kilise zamanla yıkılmış ve hiçbir iz bırakmadan yok olmuştur.

1203 yılında Hristiyanlıktaki mezhep çatışmasından dolayı yağmalandıktan sonra 190 yıl kapalı kalan manastır 1393 yılında yeniden faaliyete başlamıştır. 1904 yılında çıkan yangında büyük hasar gören manastır 1906’da Abdülhamit döneminde yeniden inşa edilmiştir. Nüfus mübadelesinin yaşandığı 1923 yılında boşaltılan manastırdan günümüze ana gövde ve yıkılan yapı duvarları ulaşabilmıştır. Manastırın içerisindeki mağaranın kuzeyine yaslanan küçük kilisenin ise çok eski olmadığı bilinmektedir. Manastırdan vadiye uzanan çok sayıda kullanılamaz durumda dehliz bulunmaktadır. Manastıra ulaşım bölge halkı tarafından kullanılan üç patika yoldan sağlanmaktadır. Trabzon Maçka’ya yaklaşık 32 kilometre mesafede bulunan Kuştul Manastırı, Maçka Belediye Başkanlığı’nın Trabzon Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü’ne müracaatı üzerine anıt eser olarak tescillenmiştir.

Yararlanılan Kaynaklar

Maçka Belediyesi. (2019). Turistik Bilgiler, Kuştul Manastırı, https://www.macka.bel.tr/turistik-bilgiler/kustul-manastiri, (Erişim tarihi: 26.10.2019); Maçka Kaymakamlığı (2019). Manastırlar, Kuştul Manastırı, http://www.macka.gov.tr/manastirlar, (Erişim tarihi: 26.10.2019); Yıldız, S. ve Turamberk-Özerden, S. (2018). Karadeniz Bölgesi’ndeki Bizans Eserleri: Trabzon Örneği. İçinde; M. Canbulat, H. Demirkaya, F. Aslan, M. Eraslan, B. Direkci ve M. Kılınç (Editörler), 5. Uluslararası Multidisipliner Çalışmaları Kongresi (ss. 551-562). Antalya: Akdeniz Üniversitesi.