Konak Yalı Camii
Doğal ve Kültürel Miras Cami
-
2021
İzmir’in Konak ilçesinde Ahmetağa Mahallesi, 208 Ada, 29 Parsel üzerinde bulunan, Konak Meydanı’nda 110 metrekare parsel alanı üzerinde inşa edilmiş, küçük ama sahip olduğu çinilerle en değerli camilerinden biridir. Halk arasında Konak Camii olarak da adlandırılan ve eskiden Hükümet Camii, Ayşe Hanım Camii gibi isimleri olan (Taş, 2019) Yalı Camii, İzmir’in simgesi olan tarihi Saat Kulesi, Hükümet Konağı, İzmir Büyükşehir Belediye Binası ve Hasan Tahsin Anıtı’nın da bulunduğu Konak Meydanı’nda tüm bu tarihi yapıların arasında yer almaktadır. İzmir Taşınmaz Kültür Varlıkları Envanteri’ne göre inşa ettireni Ayşe Hanım ve inşa edildiği dönemi de XVIII. yüzyıl olarak belirtilmiştir. Aktepe’ye göre (1972) vakfiyelerden elde edilen bilgilerde, banisi Derviş Ağa Zade Mehmet Paşa’nın kızı Ayşe Hatun olarak geçmektedir. Harim, 110 metrekare alanlı tek katlı ve tek bir mahal şeklinde inşa edilmiş olup sekizgen planlıdır. Yapım sistemi, taş ve tuğla malzemenin birlikte kullanıldığı yığma kagir şeklindedir. Harimin üzerini kurşun kaplı, tek kubbe örtmektedir. Kubbesi ile sekizgen planlı beden duvarları birleşim yerlerinde pandantifler kullanılmıştır. Tek şerefeli ve yuvarlak gövdeli, kesme taşlardan oluşturulmuş yuvarlak gövdeli bir minaresi vardır. Minaresi batı cephesindeki giriş kapısının hemen solunda kuzey batı cephesinde bulunmaktadır. Güney batı cephesinde ise beşgen olarak dışa çıkmış mihrap bulunmaktadır. Doğu cephesinin önünde ise abdestlikler vardır. Dış cephesinde renkli çiniler mevcuttur. 1920 yılında Vali Rahmi Bey’in döneminde, 1964 ve 2007 yıllarında (Kuyulu Ersoy, 2013) onarım gördüğü bilinmektedir. Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu’nun 17.07.1987 tarih, 3509 Sayılı kararı ile tescilli bir yapıdır.
Referanslar
Aktepe, M. (1974). İzmir Yazıları Camiler, Hanlar, Medreseler, Sebiller. (F. Yılmaz, Haz.). İzmir: İzmir Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayını; Anonim, (2012). İzmir Taşınmaz Kültür Varlıkları Envanteri. İzmir: İzmir Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, İzmir, Cilt-2; Kuyulu Ersoy, İ. (2013). 18. Yüzyıldan Günümüze İzmir Yalı Camisi’nin Hikayesi. İçinde; Ş. Özgür Yıldız (Editör), Prof. Dr. Hakkı Önkal’a Armağan (ss. 93-106). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi; Taş, Y. (2019). XVIII. Yüzyılda İzmir’de Hayırsever Bir Kadın: Mehmed Paşa Kızı Ayşe Hanım ve Vakfı, Cihannüma Tarih ve Coğrafya Araştırmaları Dergisi, Sayı V (1): 33-64; Taşkaya Dönmez, M. (2012). Osmanlı Dönemi Vakıf Eserlerinin Onarım Süreçlerinin İrdelenmesi: İzmir - Kemeraltı Camileri Örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
Ayrıntılı bilgi için bakınız
Kuyulu Ersoy, İ. (2013). 18. Yüzyıldan Günümüze İzmir Yalı Camisi’nin Hikayesi. İçinde; Ş. Özgür Yıldız (Editör), Prof. Dr. Hakkı Önkal’a Armağan (ss. 93-106). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.