-
2020
On iki İon kentinden biri ve bir liman kenti olan Klazomenai, İzmir’in 38 kilometre batısında, Urla ilçesinin sınırlarında yer almaktadır. Klazomenai’deki ilk bilimsel kazının, 1921 ve 1922 yıllarında Yunan arkeolog G. P. Oikonomos tarafından gerçekleştirildiği bilinmektedir. 1979 ve 1980 yıllarında Kültür Bakanlığı çalışmalar yapmış, ardından 1981’de Güven Bakır’ın başkanlığında kazı çalışmaları başlamıştır. 2007 yılından bu yana Klazomenai kazısının başkanlığını Prof. Dr. Yaşar E. Ersoy sürdürmektedir. Kentin tarihi Limantepe mevkiinde bulunan Kalkolitik Çağ’a ait izlerle beraber MÖ 4000 yıla dayandırılmaktadır. Kentin bir kısmı Urla Kemik Hastanesi’nin olduğu Karantina Adası’ndadır. Diğer kısımlar ise Limantepe mevkii ve günümüz İskele Mahallesi’ndedir.
Anadolu’daki zeytinyağı işliğinin en eski örneklerinden biri bu İon kentinde bulundu ve restore edilmiştir. 1992- 1994 aralığındaki kazılarda, MÖ VI. yüzyıla tarihlenen, Anadolu’daki bilinen en eski zeytinyağı üretim tesislerinden biri ortaya çıkarılmıştır. Zeytin üretiminde geliştiği bilinen Klazomenai Kenti’ndeki bu dört bin yıllık zeytinyağı işliğinde, kente has yöntemlerle zeytinyağı elde edildiği tespit edilmiştir. Bu işlikte 400 litre zeytinyağı üretiminin gerçekleştirilebildiği düşünülmektedir. Zeytinyağı işliği Komili firmasının sponsorluğuyla restore edilip, 2005 yılında ziyarete açılmıştır. Ayrıca Zeytinyağı İşliği, 2005 yılında İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin Tarihe Saygı/Yerel Koruma ödülüne layık görülmüştür. Maalesef iyi korunamayan kent, günümüzde çok fazla sağlam yapıya sahip değildir. Yapıların bazıları saray yapısının bir kısmı, şehir suru ve oval evdir.
Referanslar
İzmir İl Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2020). Tarihi ve Turistik Yerler, Klazomenai(Urla), https://izmir.ktb.gov.tr/TR-210592/klazomenai-urla.html, (Erişim tarihi: 15.03.2020); Matthews, H. (2014). Greco-Roman Cities of Aegean Turkey, History, Archaeology, Architecture. İstanbul: Oksijen Basım.