Turizm, sahip olduğu ekonomik dinamikler nedeniyle gelişmekte olan ülkeler için elzem bir sektördür ve bireylerin yer değiştirmesini kapsayana faaliyetleri içerir. Kitlelerin bir noktadan başka bir noktaya belirli amaçlar doğrultusunda hareket etmesiyle başlayan turizm faaliyetleri daha sonraları genel ilgi turizmi olarak ağırlığını sürdürmüştür. Genel olarak deniz-kum-güneş bağlamında kitle turizminin uzun yıllar boyunca turizm faaliyetlerinde ağırlığını koruduğu gözlemlenmektedir. Ancak son yıllarda turist eğilimlerindeki değişimler, farklı gezgin ihtiyaçları ve pandemi gibi toplumsal sağlık olayları turistleri kitle turizmi dışında farklı arayışlara itmiştir (Kılıç 2024). Kitle turizmi, günümüzdeki turizm hareketliliklerinde güçlü etkisini sürdürse de bireyselliği ön plana çıkaran alternatif turizm yaklaşımlarına olan ilgi giderek artmaktadır (Kılıç 2021). 

“Nereye gitmek istiyorum” sorusuna yanıt arayan kitle için gerçekleştirilen genel ilgi turizmi zamanla “Nereye gitmek istiyorum ve orada ne çeşit aktivitelere katılabilirim?” sorusuna yanıt arayanların oluşturduğu karma turizme evrilmeye başlamış ve son yıllarda genel ilgi ve karma turizmin yanı sıra “Ne çeşit aktivitelere katılmak istiyorum ve bunu nerede yapabilirim?” sorusuna yanıt arayan bireylerin ya da küçük toplulukların rağbet gösterdiği özel ilgi turizmini ön plana çıkarmaya başlamıştır (Kurt Dündar 2023). Nitekim verdiği zararları ortadan kaldırma ve turizmin mevsimsel özelliğini daha uzun sürelere yayma fikri de turizm hareketliliğini kitle turizminden özel ilgi turizmine yöneltmeyi desteklemektedir. 

İnsanın değişen ihtiyaçlarına bağlı olarak eğilimlerinde meydana gelen değişimler huzur ve dinlenme isteklerini zaman içerisinde farklılaştırmıştır. Gezi davranışlarındaki bu farklılaşma dinamik bir yapıya sahip turizm sektörünü de bir uyum sürecine itmektedir (Büyükşalvarcı vd. 2022). Son yıllarda turizm sektörü, genel kitle turizmine yönelik turların yanı sıra bireysel ya da aynı olguya ilgi duyan görece daha az sayıda katılımcı ile oluşan küçük gruplara yönelik alternatif turizm ürünlerinin oluşturulmasını sağlamıştır. Nitekim Türkiye Turizm Ansiklopedisi’nin verileri incelendiğinde özel bir il ile gerçekleştirilebilecek sanat, av, festival, dağ, golf, şarap, köy, dalış, orta yaş, üçüncü yaş, kaplumbağa, teşvik, bireysel kitle, ölüm, kruvaziyer, aktif savaş alanları, örgütlenmiş kitle, şehir, lüks kampçılık, film, kumar, korku, çadır, doğum, macera, wellness, göl, engelli, kış, kıyamet, kıyı, mağara, iş, karavan, nostalji, kuş gözlemciliği, termal, son şans, alışveriş, karnaval, diaspora, kutup, düğün, misyoner, MICE, SPA, gastronomi, spor, kart, çay, bahçe, müzik, lavanta, drama, yat, bilim, inanç, balayı, buz, arı, edebiyat, tarım, hüzün, gurur vb. çok farklı turizm çeşitlerine yönelik bilgiler mevcuttur.

Alternatif turizm hareketlerinden biri de övünç turizmidir. Bilimsel literatürde yaygın olarak kullanılmasa da toplumun kültürel zenginliklerini ve tarihi başarılarını sergileme isteğinden kaynaklı bir turizm çeşidi olarak karşımıza çıkan “övünç turizmi” ne yönelik çeşitli akademik çalışmalar bulunmaktadır (Er 2016). Bu akademik çalışmaların geçmişin öğrenilme isteği ve geçmişe duyulan ilgiyle şekillenen -kültürel ve ulusal değerlerin turizmle ilişkilendirilmesi- üzerine odaklandığını söylemek mümkündür. “Övünç turizmi” kavramı her ne kadar literatürde yaygın olarak kullanılmasa da övünç turizmi kavramını karşılayan ve bir toplumun tarihi olaylarını ve kültürel değişkenliklerini ele alan hüzün, gurur, aktif savaş alanları turizmi gibi farklı turizm çeşitlerinin özel ilgi turizmi kapsamında literatürde yerini aldığını gözlemlemekteyiz.

Birey toplumun bir parçasıdır ve vazgeçilmez unsurudur. Toplumların, tarihi başarılarını ve kültürel zenginliklerini sergileme istekleri gibi bireylerde kendi yeteneklerini sergileme eğilimindedirler. Erving Goffman’ın “Benlik Sunumu” teorisi, Abraham Maslow'un İhtiyaçlar Hiyerarşisi'nde en üst basamak olan kendini gerçekleştirme basamağı, Albert Bandura’nın Sosyal Bilişim Teorisi ve bireyin sahip olduğu tanınma ve sosyal onay arayışı bireysel başarıyı sergileme arzusunun psikolojik ve sosyolojik bir temeli olduğunu göstermektedir. Bu eğilim, içsel bir güdüyle açıklanabilir ve her içsel güdü gibi birey tarafından sergilenmek istenir.

Bu bilgiler ışığında övünç turizmi kavramı bağlamında “Bireyin kendi başarılarını, toplumsal konumunu, itibarını, ya da sosyal kimliğini sergileme isteğini karşılayabileceği bir turizm türü” olarak tanımlanabilecek bir turizm çeşidinin “Kişisel Övünç Turizmi (Self-Pride Tourism)” kavramı şeklinde literatürde yerini bulması ve bu yönde turizm faaliyetlerine yer verilmesi  bireylerin ihtiyaçlarını karşılamanın yanı sıra farklı bir özel ilgi turizmi çeşidinin oluşmasına ve dahi turizm alanına da katkı sağlayacaktır.