Karun Hazineleri
Doğal ve Kültürel Miras
-
2021
Lidyalılar, ilk olarak Batı Anadolu’dan doğuda Göller Bölgesi’nden Gediz ve Küçük Menderes nehirlerinden günümüzde Manisa ve Muğla çevresinde hüküm sürmüştür. Lidyalıların başkenti Manisa’nın Salihli ilçesi yakınlarında bulunan Sardeis olarak bilinmektedir. Lidyalılar, Sardeis’te bulunan Paktolos (Sart) çayında ve Bozdağların kuzeyindeki diğer akarsu yataklarında ikincil altın bulmuştur. Lidya kralları ekonomisini güçlendirmek amacıyla kral yolunu faaliyete geçirmiştir. Lidyalılar değerli madenleri bulması ve kral yolunu faaliyete geçirmesiyle birlikte dönemin güçlü devleti haline gelmiştir. Lidyalıların ekonomik gücünü yansıtan hazineleri bu döneme ışık tutmaktadır.
Lidya Hazinesi'ni oluşturan zengin buluntular Karun Hazineleri olarak ifade edilmektedir. Karun, Kuran-ı Kerim’de Kasas suresinde (28/76-82) ayetinde de geçen zengin biridir. Lidya krallarının Kroisos (MÖ 560-540) Karun ile özdeştirilmesi bilimsel olarak kabul edilmemektedir. Ancak Lidya kralı Kroisos’un Karun kadar zengin olduğu bilinmektedir. Lidya Hazineleri veya Karun Hazineleri, Anadolu uygarlıklarının kültürel ve teknik gelişmelerini yansıtan önemli bir koleksiyondur. MÖ VI. yüzyılın ikinci yarısına tarihlendirilen Lidya krallarının ve soylularının sahip olduğu eserler, kaçakçılık yoluyla yurtdışına götürüldü. 1993 yılında Türkiye’ye getirilerek Ankara Anadolu Medeniyetler Müzesi’ne 363 eser teslim edildi. Müze Kurtarma Kazıları ve diğer müzelerdeki eserlerle birlikte hazinedeki eser sayısı 432 oldu. Karun Hazinesi'nin içerisinde; kanatlı denizatı broşu, yonca ağızlı gümüş oinokheler, derin kâseler, gümüş testiler, derin gümüş phiale, tek kulplu akıtacaklı kaplar, yayvan kâseler, taştan üretilmiş bir tabak, kepçe, süzgeç, buhurdanlar, aplik örnekleri, kozmetik malzemeler, duvar resimleri, kline ayakları olarak kullanılan mermer, sfenks şeklindeki heykeller, takılar (bilezik, küpe, yüzük, kolye, pelitli kolye, altın kolye, agat kolye, piramit damga mühür şeklinde kolye, aslan başlı bilezikler) takı ve figürün yapımında kullanılan alet ve kalıplar vb. değerli eserler bulunmaktadır. Lidya dönemine ait olan bu eserler, 1996 yılından günümüze kadar Uşak Müzesi’nde Karun Hazinesi olarak sergilenmektedir.
Referanslar
Özgen İ.- Öztürk J. (1996). Heritage Recovered The Lydian Treasure. İstanbul: Republic of Turkey Ministry of Culture; Özgen İ. (2010). Lidya Hazinesi Lidyalılar ve Dünyaları. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları; Türe, A. (2009). Karun Hazinesi ve Bulundukları Tümülüsler. İzmir: Uşak Valiliği Kültür Yayını.