Karşıyaka Belediyesi Haberleşme Sergi Salonu

Etkinlik Müze Etnografya Müzesi Sergi

(Karşıyaka, İzmir, 2014 - )

İzmir’in Karşıyaka ilçesindende Örnekköy Mahallesi’ndedir. Sergi salonu, içinde barındırdığı farklı dönemlere ait görsel, işitsel, yazılı, işitsel-yazılı haberleşme araç ve cihazlarından oluşan 300 parça ile dünden bugüne haberleşme tarihine ışık tutuyor. 15. 03. 2014’te ziyaretçi kabulüne başlayan sergi salonu, şimdiki yerinin arka sokağında bulunan binada bir buçuk yıl süreyle hizmet vermesinin ardından, açılan Deniz Baykal Kültür Merkezi’nde 01. 07. 2015 tarihi itibariyle hizmet vermeye başladı. Sergi salonu her yaştan ziyaretçi grubuna açık olmakla birlikte, sıklıkla ilk ve orta öğretim kurumlarından öğrenciler sergiyi ziyaret ediyor. Karşıyaka Belediyesi Haberleşme Sergi Salonu’nun yaşama geçirilmesinde, Türk Telekom İzmir İl Müdürlüğü’nden emekli olan Abdullah Erek adlı bağışçının girişimi etkili oldu. Erek, çalıştığı yıllarda biriktirdiği telefonlardan bir müze oluşturma düşüncesini Karşıyaka Belediyesi’nin desteğiyle yaşama geçirdi. Müzede bulunan materyaller Abdullah Erek’in bağışları, bireysel bağışçıların sağladığı araçlar ve Karşıyaka Belediyesi’nin satın alma yoluyla edindiği parçalardan oluşuyor. Görsel, işitsel, yazılı, işitsel-yazılı iletişim araç ve aygıtlarıyla haberleşmenin geçmişten günümüze teknolojik dönüşümünü gözler önüne seren Karşıyaka Belediyesi Haberleşme Sergi Salonu fuaye, lobi ve koridor olmak üzere üç bölümden oluşuyor. Sergi salonunda, koridor da sergi alanı olarak kullanılıyor.

Ağırlıklı olarak işitsel iletişim cihazlarına yer veren fuayede; 1892’ye tarihlenen Ericsson manyetolu telefon, 1900’lerden şamdan telefon, 1930-40’lı yıllardan manyetik bobinli telgraf cihazı, haber güvercini hakem saati, 1940’lardan manyetolu sahra telsiz telefonu, 1940’lı ve 1960’lı yıllarda kullanılan manyetolu telefonlar, 1910-1960 yılları arasında kullanılan santral operatör kulaklıkları, hat muayene kulaklığı, çevirmeli telefonlar, Fransız duvar telefonu, 1940-1960’lı yıllardan dahili bataryalı santral, 1970’lere tarihlenen tuşlu telefonlar, faks cihazı, gemi içi haberleşme telefonu, demiryolu makaslı telefonu, telefon tamir seti, mekanik santral parçaları, manyeto santral cihazı, konvertör, telgraf maniplesi-mors cihazı-, kripto cihazı, telgraf teleks cihazı, manyetolu kıleli santral, kaset çalar, diafon, radyopanc anfi, el kameraları, fotoğraf makineleri, projektör, telesekreter, telesekreterli telefon, paralel telefonlar, Altın Rehber –basılı telefon rehberi-, şirketlerde kullanılmış dahili santral cihazı, pul defterleri ve kataloğu, ankesörlü telefon jeton ve kartları, telefon kumbaraları, diktafon -ses kayıt cihazı- bulunuyor. Haberleşme tarihinden buluşlarıyla geçen mucitler ile haberleşmenin kilometre taşları ve önemli olgularına dikkat çekmek amacıyla düzenlenmiş lobide; ilk bilgisayarın mucidi Konrad Zuse’nin portresi, telefonun mucidi Alexander Graham Bell’in portresi, radyonun babası olarak bilinen ve telsiz-telgraf üzerine yaptığı çalışmalarıyla ünlü Guglielmo Marconi’nin portresi, Çin ve Kore’de kullanılan tipo baskı yöntemini Avrupa’ya getirerek modern matbaanın kurulmasını sağlayan Johannes Gutenberg’in portresi, Osmanlı Devleti’ne matbaayı getiren İbrahim Müteferrika’nın portresi, görme engelliler için kullanılan alfabenin mucidi Louis Braille’in portresi, Mısır’da görülmüş olan tarihteki ilk posta hizmeti tablosu, Osmanlı İmparatorluğu’nda vezirin mektuplarını yerine ulaştıran vezir tatarı resmi, Osmanlı postacısı resmi, ilk haberleşme örnekleri vb. yanı sıra haberleşme cihazları -bilgisayar kasası, bilgisayar monitörü, dizüstü bilgisayar, daktilo-, yazılı iletişim araçları -Atatürk’ün el yazılarının orijinaline en yakın fotokopileri, Hürriyet Gazetesi (1948) ile Yeni Asır Gazetesi’nin (1895) ilk sayıları, 60’lı yıllara ait telgraf, davetiye ve zarf örnekleri yer alıyor. Sergi alanı olarak kullanılan koridorda; bilgisayarın atası kabul edilen hesap makineleri -kollu ve kolsuz-, telsiz telefon, araç telefonları, cep telefonları, sonar cihazı barındıran Rus denizaltı radyosu, 1970’li yıllara ait siyah-beyaz televizyon, FM radyolu mini televizyon, 1930 ile 1970 yılları arasında kullanılan Alman-İtalyan ve Fransız yapımı radyolar sergileniyor. Karşıyaka Belediyesi Haberleşme Sergi Salonu, sergilenen iletişim araçları ile haberleşmenin evrelerini gözler önüne seren, ziyaretçilerin günümüz haberleşme teknolojisi ile geçmişte kullanılmış haberleşme teknolojileri arasında karşılaştırma yapmasını sağlayan önemli bir sergi salonudur.

Yararlanılan Kaynaklar

Haberler.com (2019). İzmir’de Haberleşme Müzesi Açıldı, https://www.haberler.com/izmir-de-haberlesme-muzesi-acildi-5626056-haberi/, (Erişim tarihi: 09.12.2019); Hülya Gürcaner ile 21.11.2019 tarihli görüşme, (Görüşen: M. Tat); Karşıyaka Belediyesi (2019). Karşıyaka Belediyesi Haberleşme Sergi Salonu Tanıtım Broşürü. İzmir: Karşıyaka Belediyesi Yayınları