İzmir Kadın Müzesi

Müze

(Basmane, İzmir, 2014 - )

İzmir’in Konak ilçesinde bulunan Basmane semtinde yer alıyor. Türkiye’nin fiziki mekâna sahip ilk kadın müzesi ve İzmir’in beşinci butik müzesi olması açısından önemlidir. Bina, Akıncı Mahallesi, 1298 Sokak’ta İzmirli tüccar Eminzade Hafız Tevfik Birsel Efendi (1851- 1930) tarafından 1900 yılında inşa ettirildi. Millî Mücadele döneminde Kuva-yı Milliyecilerin toplantı evi oldu. Daha sonra Dönertaş Eczanesi’nin sahibi, Milli Kütüphane mütevelli heyetinde görev alan Faik Enver’in konutu, sonraları ise Bahşioğlu Dr. Nihal ve Dr. Ali tarafından muayenehane olarak kullanıldı. Önceki sahibi Veysi Arslan’dan bedeli karşılığı alındı ve İzmir Belediyesi'nin mülküne geçirildi. Bina restorasyonu, T.C İzmir Özel İl İdaresi ve Konak Belediyesi'nin katkılarıyla 2012 yılında yapıldı. Müzenin açılışı ise 23 Ocak 2014 tarihinde gerçekleşti.

İzmir Kadın Müzesi'nin binası, bodrum katı, birinci kat, ara kat ve ikinci kat olmak üzere toplamda 13 odadan oluşuyor. Müzenin her odası tarihte başarılara imza atmış olan öncü kadınları tanıma imkânı vermektedir. Bodrum katında; depo ve atölye odası bulunuyor. Birinci kat; giriş katıdır. Bu katta, Antik dönemde Anadolu’da kadınlar odası, geçmişten günümüze kadın odası, video art odası, kütüphane odası ve bahçe yer alıyor. Geçmişten günümüze kadınlar odasında, Leonardo Da Vinci, Frida Kahlo ve Osman Hamdi Bey’in kadınlar ile ilgili perde üzerinde tabloları bulunuyor. Aynı zamanda kadınların yaşam şekillerini ve hak mücadelesini gösteren Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerinde yayınlanan kadın dergileri ile İzmir Basmane semti civarında yaşamış olan ailelerin ailevi durumlarını gösteren belgeleri bulunuyor. Antik dönemde Anadolu’da kadın odasında, Paleolitik, Neolitik, Kalkolitik ve Tunç çağlarında yaşamış olan kadının konumu hakkında bilgiler yer alıyor. Duvarda ise ilk kadın ve mitoloji, amazonlar, ana tanrıçalar ve Antik dönemin kadın ozanlarından Sappho başlıklı yazılar bulunuyor. Kütüphane odasında, Atatürk ve kadınlar ile ilgili yaklaşık 107 adet kitap, 17 farklı dergi, 18 farklı gazete bulunuyor. Aynı zamanda müzenin açıldığı ilk yıl, müzeyi ziyaret edenlere, video art odasında kadınlar ile ilgili filmler izletildi. Fakat video art odası ve kütüphane odası 2015 yılında kapandı.

Binanın ara katına çıkarken duvarlarda kadın maskları bulunuyor. Ara katta; yönetici ve arşiv odası bulunuyor. Arşiv odasında, Türk filmlerindeki kadınların fotoğrafları yer alıyor. Aynı zamanda Türkiye’de ilk meslek sahibi olan 41 kadının fotoğrafı bulunuyor. Binanın ikinci katına çıkarken duvarda Pervin Özdemir’in seramik atölyesinden İzmir kadınları seramikleri yer alıyor. İkinci katta; enstalasyon odası, protesto ve kadınlar odası, koleksiyon eserler odası, öncü kadınlar odası, geçici sergi salonu bulunuyor. Enstalasyon odası 2015 yılında kapatıldı. Protesto ve kadınlar odasında, dünya ve Türkiye tarihinde ön plana çıkmış protesto haberleri yer alıyor. Koleksiyon eserleri odasında, İzmirli koleksiyoncu Yıldırım Ağaoğlu tarafından yapılan Yörük kadını çeyiz teması ile Yörük kadınlara ait kolye, kemer, bilezik, alınlık vb. bulunuyor. Öncü kadınlar odasında, Cumhuriyet’in öne çıkmış Türk kadınlarının fotoğrafları ve onlara dair bilgiler yer alıyor. Aynı zamanda Akhisarlı Büyük Ayşe Hanım, Türkan Saylan, Keriman Halis Ece ve Cumhuriyet Başsavcısı Işık Keskin Özbay’a ait kıyafetler bulunuyor. Geçici sergi salonu ise sürekli değişiyor. Bu salonda çeşitli etkinlikler yapılıyor.

Yararlanılan Kaynaklar

Konak Belediyesi (2019). İzmir Kadın Müzesi, http://www.konak.bel.tr/sayfa/izmir-kadin-muzesi, (Erişim tarihi: 01.06.2019).

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Öztürk, A. A. ve Akay, M. (2017). Geçmişten Günümüze Türk Kadınları: İzmir Kadın Müzesi, İzmir Araştırmaları Dergisi, (7).