Ticari geçmişi Osmanlı Devleti’ne dayanan Rizeli Mataracıoğlu Ailesi'nden Ali Rıza Mataracı’nın girişimiyle Ankara Ulus Meydanı’nda hizmete açıldı (1923). Hizmete başladığı yıldan ölümüne kadar Ali Rıza Mataracı’nın işlettiği İstanbul Pastanesi’ni (1941), daha sonra oğulları Ahmet Mataracı ve Mahir Mataracı işletti. İstanbul Pastanesi, Ulus Meydanı’ndaki özel kişilerce yaptırılan ilk ticari yapılardandı. Kuruluşundan kısa bir zaman sonra, Ankaralıların çağdaş bir buluşma noktası haline gelen İstanbul Pastanesi; sanatçıların, yazarların, eğitimcilerin sohbetlerine katılmak ve hatta sadece kulak misafiri olmak isteyenlerin bile uğrak yeri oldu. Ahmet Hamdi Tanpınar, Ahmet Rasim, Behçet Kemal Çağlar, Enver Şapolyo, Ertuğrul Şevket, Hasan Ali Yücel, Hüseyin Rahmi Gürpınar, İlhan Geçer, Mehmet Çınarlı, Mekki Sait, Musikişinas Ahmet Yekta, Mustafa Necati Karaer, Mühip Dranas, Nahit Sırrı Orik, Necip Fazıl Kısakürek, Nuri Gençosman, Osman Attila, Osman Fehmi Özçelik, Remzi Oğuz Arık, Sabahattin Ali, Sadri Etem, Samet Ağaoğlu, Sezai Karakoç, Şevket Hıfzı Rado, Yahya Kemal Beyatlı ve Yaşar Nabi Nayır gibi önemli edebiyat kalemlerinin sıklıkla pastaneye gitmesi nedeniyle pastane, Münevverler Kulübü olarak anılmaya başlandı. İstanbul Pastanesi, dönemin önemli süreli edebiyat dergilerinden Hisar Dergisi’nin yayım hayatına başlamasından önce, Hisar Topluluğu’nun fikir tartışmalarını yaptığı ve dergiyi yayına çıkarma düşüncelerinin hayat bulduğu bir mekân olma özelliğini taşıdı.

1950’li yıllarda, Ankara’nın nüfusu 1978 yılı Jansen Planı’nın nüfus hedefine ulaşılmasını takiben, hızla artan nüfusa sahip kentte, yapılaşmanın nüfusu da artıracağı yönündeki spekülatif baskılar, Ulus’ta yıkım ve yeniden inşa süreci başlattı. Mekânın örgütlenmesindeki değişim ve dönüşümler sonucunda Ulus’taki birçok eğlence alanıyla birlikte, Ankara’nın ilk eğlence ve sosyalleşme alanlarından ve aydın insanların bir akademisi haline gelen İstanbul Pastanesi de Ulus İşhanı’nın yapımı için Anafartalar Caddesi ve Ulus Meydanı’nın genişletilmesi sırasında kamulaştırıldı ve yıkıldı. İstanbul Pastanesi, yerini Yeni Han’a (Ulus İşhanı) bıraktı (1955).