İlk olarak 1 Nisan 1979 yılında başlayan yol koşusudur. Türkiye’nin uluslararası nitelikteki maraton koşuları içerisinde yer alan bir spor organizasyonudur. Başlangıç noktasının Asya kıtasında, bitiş noktasının ise Avrupa kıtasında olması nedeniyle Dünyada kıtalararası koşulan tek maraton olma özelliğine sahiptir.

2007 yılında, Uluslararası Atletizm Federasyonları Birliği’ne gerekli şartları taşıdığı gerekçesiyle başvurusunu gerçekleştirerek, Dünyadaki en iyi 21 Maraton koşusu içerisinde yer aldı. Organizasyonun başarılı şekilde yürütülmesi ile 2008 yılında, ilk olarak Gümüş’ kategoriye yükseltildi. 2012 yılında ise, Dünya’daki en iyi 17 Maraton koşusu içerisinde yer alarak Altın’ kategoriye yükseltildi İstanbul Maratonu her yıl düzenlenmektedir. Organizasyon kasım ayında gerçekleştirilmektedir. 2013 yılında, Avrasya Maratonu adı değiştirilerek, İstanbul Maratonu adını aldı.

İstanbul Maratonu, 2001 yılına özgü olarak Türkiye Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü ve Türkiye Atletizm Federasyonu ile işbirliği yapılarak gerçekleştirildi. İstanbul Maratonu’nun geri kalan tüm yıllardaki organizasyonları İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından düzenlenmektedir.

İstanbul Maratonu, Atletizm spor dalları içerisinde yol koşuları olarak bilinen Maraton mesafesine eşdeğerdir ve tamamlanması gereken mesafe 42 kilometre 195 metredir. Yıllar içerisinde farklı koşu mesafeleri eklenerek organizasyon çeşitlilik kazandı. 1979 yılında, 10 kilometrelik 20 kilometrelik koşularının dışında halkın katılımını sağlamak için 15 kilometrelik yürüyüşü eklendi. Sonraki yıllarda 15 kilometrelik fazla mesafe içerdiğinden, koşu uzunluğu sekiz kilometrelik halk koşusuna dönüştürüldü. 2012 yılında sekiz kilometrelik olan halk koşusu, halk yürüyüşü adını aldı. 2013 yılında ise, sekiz kilometrelik koşusu kaldırılarak 10 kilometrelik koşusu yer aldı. 2016 yılına kadar bu şekilde koşulan İstanbul Maratonu, 2016 yılındaki mesafeleri 10 kilometrelik – 15 kilometrelik – 42 kilometrelik olarak belirlendi. 2017 yılında, 10 kilometrelik – 15 kilometrelik – 42 kilometrelik koşularına ek olarak sekiz kilometrelik halk koşusu tekrar geri getirildi. Aynı yıl, 42 kilometrelik tekerlekli sandalye yarışı da eklenerek farkındalık yaratmak amaçlandı. Farkındalık sağlamak için koşucular aynı zamanda yardımseverlik koşusu ile sivil toplum kuruluşlarına da kaynak sağlayabilmektedirler. 2019 yılında, 10 kilometre koşusu iptal edildi. 2020 yılında ise, sekiz kilometrelik halk koşusunun adı sekiz kilometrelik halk yürüyüşü olarak değiştirilerek, 10 kilometrelik koşusu geri getirildi. Aynı yıl 42 kilometrelik tekerlekli sandalye yarışına, patenli koşu da ilave edildi.

İstanbul Maratonu’na, gerek üst düzey sporcuların gerekse halkın katılım sayısı her yıl daha da artarak yüz binlere ulaşmaktadır. 2005 yılında, 75 bin kişinin koştuğu organizasyon Boğaziçi Köprüsü’nün çok şiddetli sallanmasına sebep olması nedeniyle makalelere konu oldu. 2010 yılında, yaklaşık 200 bin kişini koştuğu halk koşusu ise Dünya basına yansıdı. Sadece 2020 ve 2021 yıllarına özgü pandemi nedeniyle 42 kilometrelik koşusu 3000 kişi ile sınırlandırıldı.

Koşuculara verilen ödüller her sene değişmektedir. Genellikle yarışı ilk bitiren üç, altın veya sekiz kişiye ödül verilmektedir. Yarışa yurtdışından katılan koşucular ABD Doları para birimiyle ödül alırken yurtiçinden katılan koşucular ise Türk Lirası para birimi ile ödül almaktadırlar. 42 kilometrelik için yaş sınırı 18’dir. Pandemi nedeniyle 2020- 2021 yıllarında, 65 yaş üstü koşucular hiçbir kategoride yarışamamaktadır. Çıkış grupları oluşturulurken koşucuların yaş, cinsiyet ve koşulacak mesafelerine göre; kırmızı, mavi, yeşil, sarı gibi farklı renkler içeren göğüs numaraları verilmektedir. Koşucuların bu göğüs numaralarını koşu boyunca görünür şekilde takmaları şarttır. Koşu mesafe ölçümü, elektronik zamanlama çipi aracılığıyla gerçekleştirilmektedir. Tüm koşucular başlangıçta ve belirli aralıklarda çip halısından geçmek zorundadırlar. Parkur üzerinde 5-10-15-20-25-30-35 ve 40 kilometrelik geçişlerinde koşucuların kullanabileceği su istasyonları bulunmaktadır.

Yıllar içerisinde, İstanbul Maratonu güzergahı değişkenlik göstermektedir. 2020 yılında, yarış başlangıç yerinde ortaya çıkan karmaşanın önüne geçmek için, 42 kilometrelik parkuru yenilendi. Koşucuların, İstanbul Boğazı’nı Avrupa’dan Asya’ya ve Asya’dan tekrar Avrupa’ya geçmeleri sağlanarak bir ilk gerçekleştirildi. Tüm koşu kategorilerinin dışında 2020 yılında, Covid-19 nedeniyle beş kilometrelik – 10 kilometrelik – 15 kilometrelik sanal koşuları yapıldı. Bu girişim, Türkiye’nin en geniş katılımlı sanal koşusu olarak anılmaktadır.

Yarış esnasında, İstanbul şehrinin kalabalık bir kent olması nedeniyle özellikle trafik açısından sıkıntının asgari tutulabilmesi için, dört saatlik zaman sınırı bulunmaktadır. Bu sınırı aşan koşucular tasnife alınmamaktadır. Yarışı bitiren her koşucuya sertifika ve hatıra madalyası verilmektedir. En az 10 maraton tamamlayan koşuculara Marathon Finisher ünvanı verilerek onlara, özel tişört, madalya, üst düzey atletlerin hemen ardından koşuya başlama, kayıt önceliği, ücretsiz katılım ve özel göğüs numarası verilmektedir.

2014 yılında, Yeşil Maraton’a aday olan İstanbul Maratonu, 2015 yılında Yeşil Maraton unvanı aldı. Aynı yıl, İstanbul Maratonu Hatıra Ormanı kuruldu. İstanbul Maratonu’nda, Yeşil Maraton unvanını korumak için; su şişeleri, göğüs numaraları, poşetler, elektronik zamanlama çipleri geri dönüştürülebilen malzemelerden yapılması sağlanmaktadır. Baskı malzemeleri asgari düzeyde gerçekleştirilmektedir. Geri dönüşüme katkı sağlamak için elektronik zamanlama çiplerinin bitiş noktasındaki toplama kutusuna atılması istenmektedir. Yarış içerisinde ise bisiklet kullanımına özen gösterilerek, gerekli durumlarda ise elektrikli araç kullanılmaktadır.

2011 yılında, İstanbul Maratonu sırasında Maraton Fuar’ı kurularak Dünya Maraton Fuar’ları seviyesi ile aynı seviyede tutulan Türkiye’nin en büyük spor fuarı düzenlendi. 2014 yılında, Maraton Expo Fuar’ı kurularak Maraton ile ilgili bilgilerin yanı sıra sergiler, spor ürünleri tanıtımı, sosyal yardım masaları, farklı ülkelerde koşulan Maraton tanıtım stantları kuruldu. Ayrıca dünya tarafından tanınan sporcular da fuarda yer alarak çeşitli hız yarışları içeren sportif aktiviteler de gerçekleştirildi.

İstanbul Maratonu güzergahı, İstanbul şehir manzarasını görebilme imkanı sunan Boğaz Köprüsü ve Galata Köprüsü’nden geçme olanağı sunmaktadır. Bunun yanı sıra koşucular koşu öncesi ya da sonrasında Galata Kulesi, Kız Kulesi, Sultanahmet Camii, Ayasofya Camii, Topkapı Sarayı, Dolmabahçe Sarayı, Yerebatan Sarnıcı, Beyazıt’ta bulunan Kapalıçarşı gibi İstanbul’un birçok tarihi mekanını turistik amaçlı gezebilme imkanı elde etmektedirler.