Çevre bilinci odaklı, küreselleşme, teknoloji-insan ilişkisi, çok kültürlülük ve feminizm gibi hususlarla ilgilenen, 1960’lı yılların sonundan günümüze kadar süregelen, bir akım ya da üslup benzeri birleştirici özellikleri olmadığı için genel bir deyişle çağdaş olarak nitelendirilen sanat biçimlerini içeren bir sanat etkinliğidir. 1987 yılından bu yana İstanbul Kültür ve Sanat Vakfı (İKSV), farklı kültürlerden sanatçıları ve izleyicileri görsel sanatlar alanında İstanbul’da bir araya getirmek amacıyla İstanbul Bienali’ni düzenlemektedir. Günümüze kadar düzenlenen 16 bienal ile her iki yılda bir güncel sanatın yeni eğilimleri İstanbul’da bir araya getirilmeye çalışılmaktadır. İstanbul Bienali, izleyicilere güncel sanatı sunarken, yurtiçi ve yurtdışındaki sanat çevrelerini, sanatçıları, küratör ve eleştirmenleri de bir araya getirerek bir kültür ağının oluşmasını sağlamıştır. Iwona Blazwick, Ayşe Erek, İnci Eviner, Yuko Hasegawa ve Agustin Perez Rubio’dan oluşan danışma kurulu vasıtasıyla belirlenen bienal küratörü, geliştirdiği kavramsal çerçeveye uygun olarak çeşitli sanatçı ve projeleri İstanbul Bienali’ne davet etmektedir. İstanbul Bienali çerçevesinde sergiler düzenlemektedir. Ayrıca sergi niteliğinde düzenlenen eşzamanlı çeviri düzeninde gerçekleştirilen panel, konferans ve atölye çalışmaları mevcuttur. Gerçekleştirilen bu etkinlikler vasıtası ile hem bienal izleyicisine hem de sanat alanında eğitim alan öğrencilere sanatsal gelişmeleri ve güncel sanat tartışmalarını takip etme ve eğitim imkânı da yaratılmaktadır.

İstanbul Bienali, 1987 yılında Geleneksel Yapılarda Çağdaş Sanat ve 1989 yılında Geleneksel Çevrede Çağdaş Sanat temaları ile Beral Madra koordinatörlüğünde gerçekleştirildi. 1992 yılındaki “Kültürel Farklılık” temalı bienal ise Vasıf Kortun tarafından yönetildi. İstanbul Kültür ve Sanat Vakfı, 1994 yılında tek küratörlü sisteme geçme kararı aldı. “Orient-ation-Paradoksal Bir Dünyada Sanatın Görünümü” temasıyla 1995 yılında gerçekleştirilen bienalin küratörlüğünü Almanya’dan Rene Block üstlendi. 1997 yılında gerçekleştirilen bienalin küratörlüğünü İspanya’dan Rosa Martinez yaparken bienalin teması Yaşam, Güzellikler, Çeviriler/Aktarımlar ve Diğer Güçlükler Üzerine olmuştur. İtalya’dan Paolo Colombo 1999 yılında Tutku ve Dalga teması ile gerçekleştirilen bienalin küratörlüğünü üstlenirken, Japonya’dan Yuka Hasegawa Egokaç- Gelecek Oluşum için Egodan Kaçış temasıyla 2001 yılında gerçekleştirilen bienalin küratörlüğünü yaptı. İstanbul Bienali, 2003 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nden Dan Cameron’un küratörlüğünde Şiirsel Adalet teması ile gerçekleştirildi. 2005 yılında İngiltere’den Charles Esche ile Türkiye’den Vasıf Tortun küratörlüğü ile gerçekleştirilen bienalin teması “İstanbul” oldu. Hau Hanru (Çin/Fransa) ise İmkânsız Değil, Üstelik Gerekli: Küresel Savaş Çağında İyimserlik teması ile 2007 yılında gerçekleştirilen bienalin küratörlüğünü yaptı. 2009 yılında İstanbul Bienali, İnsan Neyle Yaşar? teması ile Hırvatistan’dan What, How & for Whom adlı küratör kolektifi ile gerçekleştirildi. İsimsiz teması ile 2011 yılında gerçekleştirilen bienalin küratörlüğünü Adriano Pedrosa ve Jens Hoffmann üstlendi. Fulya Erdemci, 2013 yılında gerçekleştirilen Anne, ben barbar mıyım? temalı bienalin küratörü oldu. 2015 yılında gerçekleştirilen bienalin teması Tuzlu Su: Düşünce Biçimleri Üzerine Bir Teori olurken, bienali Caroyln Christov-Bakargiev şekillendirdi. İstanbul Bienali, 2017 yılında 30. yılını kutlarken İyi Bir Koşu temalı 15. İstanbul Bienalinin küratörleri Elmgreen & Dragset oldu. 2019 yılında Yedinci Kıta temasıyla 16. İstanbul Bienali’nin küratörlüğünü ise Nicolas Bourriaud üstlendi.

İstanbul Bienali, her iki yılda bir İstanbul’un farklı noktalarında bulunan mekanlarda etkinlikler gerçekleştirdi. 16. İstanbul Bienalinin mekanları ise Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi İstanbul Resim ve Heykel Müzesi, Pera Müzesi, Büyükada ‘da yer alan Anadolu Kulübü, Hacopulo Köşkü, Mizzi Köşkü, Taş Mektep ve İskele meydanıdır. İstanbul Bienali sponsorlukları yıllar içerisinde farklılık gösterirken, 2007 ile 2026 yılları arasında bienalin sponsorluğunu Koç Holding üstlenmektedir. Yıllar içerisinde İstanbul Bienali ziyaretçi sayısında artış görülürken, 2019 yılında gerçekleştirilen 16. İstanbul Bienali ziyaretçi sayısı ise 451. 387 kişi oldu.