İskilip tarihi çok eskilere dayanmaktadır. İskilip adının Asklepios yani sağlık tanrısı manasına geldiği Paflagonya tarihine ait kitaplarda belirtilmektedir. İskilip MS II. yüzyılda Bitinya, Pontus arasında bulunuyordu. Bizans döneminde İskilip Neoklauniopolis olarak biliniyordu. Roma dönemi’nde önemli ve seçkin bir yerleşim yeri olarak bilinmektedir. İskilip Bizans’ın önemli şehirleri arasında yer almaktadır. İskilip merkezde bulunan Roma dönemi Kaya mezarları önemli bir tarihi bir anıtsal mezar olarak günümüze kadar ulaşmıştır.

Çorum’un İskilip ilçesinde yer alan yerden 100 metre bir yüksekliğe sahip olan doğal bir kaya üzerine yapılan kaya mezarları, Osmanlı dönemi kalesi olan İskilip Kalesi’nin güney ve güneydoğu eteklerinde yer almaktadır. Alanda üç ayrı kaya mezarı mevcuttur. Bu kaya mezarları Roma dönemi MÖ III. ile MÖ V. yüzyıl aralığına tarihlenmektedir. Emevilerin MS 715 ile MS 717 yılları arasında İstanbul’u fethetmek için Anadolu’ya girerek İskilip’e geldiklerinde bu kaya mezarlara, doğal bir kaya üzerine oyularak yapılmasından dolayı Menkuriye (Delikli) Kale ismini vermişlerdir.

İskilip Kaya Mezarları’nın yapısal özelliklerine bakıldığında güneydoğuda yer alan ilk mezar iki sütunlu olup dikdörtgen bir girişe sahiptir. Kaya mezarda yuvarlan sütun gövdeleri yukarıya doğru çıkıldıkça inceldiği görülmektedir. Mezar sütunların başlıklarında birer oturan aslan tasvir edilmiştir. Sütunların taşıdığı üçgen alınlık üzerinde kabartma olarak yer alan birbirlerine doğru uçar bir vaziyette olan iki eros figürü bulunmaktadır. Eros çıplak ve kanatlı olarak tasvir edilmiştir. Mezar odası kare bir plana sahip olup içerisinde iki adet ölü kline lahit (seki) bulunmaktadır. Diğer mezarlar da sütunlu bir girişe sahip olup alçak bir plinthos üzerinde yüksek bir torus ve ince bir silmeye sahiptir. Mezarda sütun kaidesi üzerine oturan ve yukarıya doğru daralan sütunlar bu mezarlarda da görülmektedir. Bu sütunların üzerinde Ekhinus ve abakustan oluşan sütun başlığı ve onun üstünde düz ve bezemesiz arşitrav ile üçgen formda alınlık yer almaktadır.