II. Bayezid Türk Hamam Kültürü Müzesi

Doğal ve Kültürel Miras Müze Hamam

(Fatih, İstanbul, 2015 - )

İstanbul’un Fatih ilçesinde, İstanbul Üniversitesi kampüsü içerisinde, Edebiyat Fakültesi’nin yanında yer alan Türkiye’nin ilk hamam müzesidir. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün 04.03.2015 tarih ve 60960384.01-43212 sayılı onayı üzerine özel müze statüsü kazandı ve günümüzde İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürlüğünün denetimi altında, İstanbul Üniversitesi Rektörlüğü'ne bağlı olarak ziyaretçilere hizmet vermektedir. Sultan II. Bayezid Külliyesi’nin içerisinde yer alan II. Bayezid Hamamı’nı, Sultan Yavuz Selim’in annesi ve aynı zamanda II. Bayezid’in eşi olan Gülbahar Hatun vakıf yapısı şeklinde inşa yaptırdı. Hamam, İstanbul’da bulunan XVI. yüzyıldan kalma hamamlar içerisinde, gösterişli mimarisi, boyutu ve çifte hamam olma özelliği ile dikkat çekmektedir. Tarihi kaynaklara göre, Sultan III. Ahmet’in tahttan indirilmesi ve Sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa ile diğer devlet görevlilerinin öldürülmelerine de yol açan 1730 yılındaki Patrona Halil İsyanı bu hamamda hazırlandı. Ayaklanmanın elebaşı olan Patrona Halil’e ithafen bu hamam aynı zamanda Patrona Hamamı olarak da bilinmektedir.

UNESCO, II. Bayezid Hamamını 1985’te Dünya Kültürel Miras Listesi'ne aldı. 2010 yılında ise hamamın restorasyon çalışmalarına başlandı ve bu çalışmalar 2015 yılında sona erdi. Restore edildikten sonra özgün yapısına uygun şekilde hamamın, Türk Hamam Kültürü Müzesine dönüştürülmesi için çalışmalara başlandı. Müze, Osmanlı mimarisi içerisinde önemli bir yere sahip olan ve o dönemki sosyal hayatın vazgeçilmez bir parçası haline gelmiş olan hamam yapıları ve kültürünün gelecek kuşaklara aktarılması ve tanıtılması amacıyla 26 Mayıs 2015 tarihinde kuruldu. Bu amaç doğrultusunda ziyarete açılan müzede, suyun Osmanlı toplumu için ne derece önemli olduğunun, tarihsel süreç içerisinde nasıl bir değişim ve dönüşüm geçirdiğinin ziyaretçilere en etkili bir şekilde aktarılması hedeflenmektedir. Ayrıca müze içerisinde, Türk hamam kültürünü yansıtan etnografik eşyalar ve eserler sergilenmektedir. Bu eşya ve eserler arasında iç gömlek, peştamal, yazma kumaş bohça, kıldanlık, şamdan, bakır ve pirinç hamam tasları, seccade, tülbent, peşkir, ponza taşı, hamam otu, kahve değirmeni, bakır tepsi, katlanır kahve kavurma tavası ve takunya gibi eşyalar bulunmaktadır. Bu eşyaların yanı sıra hamam kültürü görsel materyallerle de desteklenerek ziyaretçilerin beğenisine sunulmaktadır. Bu eserler ve materyaller aracılığıyla, hamam kültürünü bilmeyen kişilerin bu kültürü yakından tanımaları sağlanmaktadır. Hamam Müzesi’nin kalan bölümünde ise Yıldız Sarayına ait haritalar, çizimler ve planlar ile II. Abdülhamit’e ait su takımı, yazı takımı, hesap makinesi ve bir de metre sergilenmektedir. II. Bayezid Türk Hamam Kültürü Müzesi, pazartesi günleri ziyarete kapalı olup haftanın kalan altı gününde hizmet vermektedir. Açık olduğu günlerde müzeyi 09.30-16.30 saatleri arasında ziyaret etmek mümkündür. Müzeye giriş ise ücretsizdir.

Yararlanılan Kaynaklar

İstanbul Burda (2018). II. Bayezid Türk Hamam Kültürü Müzesi, https://www.istanbulburda.com/ozel-muzeler/ii-bayezid-turk-hamam-kulturu-muzesi-h3594.html, (Erişim tarihi: 16.02.2020); İstanbul Üniversitesi (2020). II. Bayezid Türk Hamam Kültürü Müzesi, http://cdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=i.u.-hamam-muzesi.pdf, (Erişim tarihi: 16.02.2020); Fatih Kaymakamlığı (2020). II. Bayezid Türk Hamam Kültürü Müzesi, http://www.fatih.gov.tr/ii-bayezid-turk-hamam-kulturu-muzesi, (Erişim tarihi: 16.02.2020); TRT Türk/Devrialem (2015). II. Bayezid Türk Hamam Kültürü Müzesi, https://www.youtube.com/watch?v=FVc3rkYPeBc, (Erişim tarihi: 16.02.2020)

Ayrıntılı bilgi için bakınız

İstanbul Üniversitesi (2020). II. Bayezid Türk Hamam Kültürü Müzesi, http://cdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=i.u.-hamam-muzesi.pdf, (Erişim tarihi: 16.02.2020).