17 Receb 703/25. 02. 1304’te Fas’ın Tanca şehrinde doğdu. 770/1368’de de Tâmesna-Merrâkeş kadısı iken vefat etti. Ailesi Berberi asıllı Levate kabilesindendir. İbn Batuta 14. 06. 1325’te (2 Recep 725 H.S.), Fez’den Telemsen’e uzanan kervana yetişmek için Tanca’dan yola çıkarak güneydoğudaki Doğu Rif Dağları’na ilerledi. 21 yaşında yola çıkan, bir geçtiği yerden bir daha geçmemeyi düstur edinen, 28 yıl boyunca yaklaşık 44 ülkeyi gezen ve dört-beş kez Hac yapan İbn Batuta, XIV. yüzyıl Darül İslam coğrafyasının en meşhur seyyahıydı. Tanca’da Hukuk eğitimi aldı. Farsça ve Türkçe bilen Batuta, gezdiği yerlerde kadılık görevlerinde bulundu, şehrin ileri gelenleriyle hemhâl oldu. Dolaştığı coğrafyalarda daha evvel kimsenin bahsetmediği yerlere (Karanlıklar Ülkesi: Sibirya gibi) gittiğini söyledi. Bu bilgiler araştırmacılar tarafından eleştiri almış fakat bugün baktığımızda 700 yıl öncesinin coğrafi ve kültürel havzasını başarıyla anlatan seyyahlardan olduğunu gözler önüne serdi.

Anadolu ile ilgili verdiği bilgiler Türk tarihi açısından oldukça değerlidir. Türklerin, Maldivlilerin, Hindistanlıların, Moğolların hükümdarlarıyla tanıştı. Kısaca Rıhle ya da Rihletün Batuta olarak adlandırılan asıl adı Tuhfetü’n-Nüzzâr Fî Ġarâ’ibi’l-Emşâr ve ‘Acâ’ibi’l-Esfâr olan 28 yılını kaydettiği seyahatnamede ahilik teşkilatından, yemek kültürüne, kadının sosyal ve siyasal hayattaki yerinden, ziyaretgâhlara ve çeşitlerine, merasimlere ve aktörlere, acayip olaylara, mezheplere ve halklara rastladı. Karşılaştığı bu sosyal gerçeklik dünyalarına dikkatli bir göz ile bakarak bizlere sosyolojik bir perspektif sağladı. İbn Batuta, İslam ve Türk dünyasının, sosyal yapısı, tarihi gerçeklikleri, yönetim biçimleri, ekonomik ve siyasi durumu toplumsal hayat ve insan pratiklerini anlatmakta mahirdir. Ticaret ve limanlar hakkında detaylı bilgiler verdi. Çeşitli milletlerin giyim kuşamı, âdetleri ve inançları konusunda detaylara inmesi, bazı araştırmacılar tarafından ilk antropologlardan sayılmasına, bazıları nezdinde ise etnolog gibi görülmesine yol açtı. İbn Batuta meraklı, bilgili ve güvenilir biriydi. Bu sayede gittiği yerlerde kendisine önemli görevler verildi. Takip ettiği yollar seyahatname boyunca oldukça karışıktı. Bunun sebepleri arasında; hafıza yanılması, yazıya geçerken gerçekleşen kaymalar ve kayıp nüshaların olması vardır.

İbn Batuta’nın seyahat rotasını kabaca: İskenderiye, Kahire, Mısır, Gazze, Kudüs, Hama, Halep, Dımaşk, Medine, Mekke, Basra, Kûfe, Bağdat, Musul, Diyarbakır, Bağdat, Yemen, Afrika, Uman, İran, Hicaz, Anadolu toprakları, Kırım, Konstantiniye, Maveraünnehr, Horasan, Türkistan, Afganistan, Kabil, Hindistan, Delhi, Kinbaya, Kalikût, Malabar, Seylaan, Ma’ber, Maldiv Adaları, Bengal, Hint adaları, Çin, Fas, Endülüs, Afrika olarak sıralayabiliriz.

Anadolu’da Alanya, Antalya, Eğridir, Gölhisar, Karaağaç, Kütahya, Denizli, Muğla, Konya, Karaman, Aksaray, Niğde, Kayseri, Sivas, Amasya, Gümüşhane, Erzincan, Erzurum, İzmir (Birgi), Manisa, Balıkesir, Bursa, Sakarya, Bolu, Safranbolu, Kastamonu, Sinop şehirlerine gitti. Gezdiği bütün coğrafyalarda yemek kültüründen, kadının sosyal ve siyasi hayattaki yerinden, mimari yapılardan (ziyaretgahlar-tekke ve zaviyeler, türbe ve camiler), merasimlerden (bayram, evlilik, düğün, cenaze, devlet-selamlama), aktörlerden (derviş, hükümdar, büyücüler), mezheplerden, tarikatlardan ve halklardan detaylı bir şekilde bahsetti. Para ve tartı birimlerine, kelimelerin eş anlamlarına da atıfta bulundu. Acayip olayları hikâyeleştirerek anlattı.

İbn Haldun da Mukaddime eserinde ondan bahsetmektedir. Çağdaşları Lisânüddîn İbnülhatîb, İbn Hacer de onu andılar. İbn Batuta, Merini Hükümdarı Ebû İnân Fâris döneminde yurduna döndüğünde seyahatini İbn Cüzeyy’e anlattı ve yazıya geçirdi. Eser, birçok dilde tercüme edildi.

İbn Sûde, İbn Battûta’nın er-Rihle’den başka el-Vasît fî Ahbâri Men Halle Medînete Timentît adlı bir kitabının daha olduğunu söylemektedir.