Kelime olarak, sağlam, sağlıklı anlamına gelen hijyen tıp diline Yunan mitolojisinden gelmektedir. Antik Yunan dönemindeki Hygieiai adlı tanrıçadan adını alan hijyen, sağlıkla ilgili kuralları koymaktadır. Bu nedenle bütün dünyada sağlığı korumak için çalışan bilim dalına da hijyen adı verilmektedir. Ancak tıp hijyeninde, hastalığı tedavi etmek yoktur. Hastalığın oluşumunu engelleme, ortamdaki mikroorganizma sayısını (bakteriler, küfler, mayalar ve virüsler vb.) kontrol altında tutma, çoğalmalarını ve zararlarını engelleme amaçlanmaktadır. Bilindiği gibi her mikroorganizma hastalığa sebep olmaz, hastalığa sadece mikroplar sebep olmaktadır.

Hijyen; hastalıklara sebep olan kirlilik ve mikro organizmaların ortadan kaldırılması anlamına gelmektedir. Hijyen kurallarına uygun uygulamalar sıfat halinde ise “hijyenik” olarak tanımlanırlar. Hijyen kavramı bireysel, malzeme, mekan, su vb. için kullanılabilir.

Hijyen, yüzeysel kirlerle beraber, mikroorganizmaların ortadan kaldırılmasını amaçladığından, halk arasında detaylı veya derinlemesine temizlik olarak da bilinmektedir. Bu bağlamda, hastalık yapan ya da besinlere ve diğer maddelere zarar vererek bozulmalarına neden olan mikrop, mantar, küf vb. canlıların kimyasal ve fiziksel yöntem kullanılarak yok edilmesi ise dezenfeksiyon olarak adlandırılmaktadır. Ortamdaki tüm mikroorganizmaların sıfırlanması işlemine ise sterilizasyon denmektedir. Bu kavramlar hijyen gibi temizlik kavramı içinde yer alan ancak ayrı ayrı işlemler gerektiren farklı derecelerdeki temizlik uygulamalarıdır. Hijyen ve sanitasyon kavramları da benzerlik gösterse de sanitasyon daha çok gıda sektöründe, hijyen ise tıp alanında ve temizlik sektöründe geçerlilik kazandı.