Keşan’da bulunan caminin, Hersekzade Ahmed Paşa’nın Aralık 1511 tarihli vakfiyesinden anlaşıldığına göre bu tarihten önce yaptırıldığı tahmin edilmektedir. Camiye adını veren, aynı zamanda caminin banisi olan Hersekzade Ahmed Paşa, farklı tarihlerde Sultan II. Bayezid döneminde dört kez, Sultan I. Selim döneminde bir kez olmak üzere beş farklı dönemde sadrazamlık görevini üstlenmiştir Paşa ayrıca 1506-1511 yılları arasında üç kez Kaptan-ı Derya yani donanma komutanlığı görevini yerine getirmiştir. Hersekzade Ahmed Paşa Camii ismiyle bir başka cami daha bulunmaktadır. Bu cami ve türbenin Yalova’nın Altınova ilçesine bağlı Hersek Köyü’nde XV. yüzyıl sonları ve XVI. yüzyıl başlarında inşa edildiği tahmin edilmektedir.
Hersekzâde Ahmed Paşa, Osmanlı Devleti yönetiminde yerine getirdiği sadrazamlık ve Kaptan-ı Deryalık görevleri ve yaptırdığı eserlerle yaşadığı döneme damgasını vuran önemli bir tarihi kişiliktir. Paşa o dönem adı Rus köyü olan bugünkü Keşan’da bulunan bu camiyi yaptırmasaydı Keşan’ın bugünkü büyüklüğüne ulaşamayacağı düşünülmektedir. Önemli bir yol güzergâhı üzerinde bulunan ve küçük bir yerleşim yeri olan Rus Köyü’nde yaptırılan bu ihtişamlı caminin varlığı, paşanın vefatının ardından başka vatandaşların bu bölgede ikamet etmek istemesine vesile olmuştur. Böylelikle Rus Köyü yerleşiminin caminin bulunduğu bölgede yoğunlaştığı anlaşılmıştır. Bu sayede Keşan kazasının (Keşan nahiyesi) resmi olarak idari merkezi olmasını sağlayacak sayıda nüfusa ulaşması mümkün oldu. Sonuç olarak Keşan kazası ismi Rus Köyü’nün yerini almıştır.
Cami dıştan her bir köşesi 12 metre olan kare plana sahiptir. Ayrıca kübik gövdeli olmasının yanında üzeri tromplarla geçilen, sekizgen bir kasnağa oturtulmuştur. Kubbesi 9,5 metre çapında olup üzeri kurşun kaplamadır. Yapının inşasında yeşile yakın bir renkte kesme taşlar kullanılmıştır. Daha önce var olduğu bilinen üç kubbeli son cemaat bölümü yerine halen kullanılan son cemaat yeri inşa edilmiştir. Camide 1886 yılında yapılan onarımdan yaklaşık bir asır sonra 1998 yılında kapsamlı bir yenileme daha yapılmıştır. Caminin yanında yıkık bir medrese ve bedesten de yer almaktadır. Bu yapıların arasında bugün kullanılamaz durumda olan bir de hamam mevcuttur. Tüm bu yapıların Ahmed Paşa tarafından yaptırıldığı düşünülmektedir.
Referanslar
Dinçer, H. (2016). Keşan Tarihi. Çorlu: İstekler Grup A.Ş. Kültür Yayınları; Lowry, H. W. (2011). Hersekzâde Ahmed Paşa: An Ottoman Statesman’s Career & Pious Endowments, Hersekzâde Ahmed Paşa: Bir Osmanlı Devlet Adamının Meslek Hayatı ve Kurduğu Vakıflar. İstanbul: Bahçeşehir Üniversitesi Yayınları.
Ayrıntılı bilgi için bakınız
Eyice, S. (1998). Hersekzade Ahmed Paşa Camii. İçinde; Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (ss. 237-238). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı; Keşan Kaymakamlığı. (2020). Hersekzade Ahmet Paşa Camii, http://www.kesan.gov.tr/hersekzade-ahmet-pasa-camii, (Erişim tarihi: 02.02.2020).