Havuzlu Asmazlar Konağı

Doğal ve Kültürel Miras Bina

(Safranbolu, Karabük, 1984 - )

Türkiye Turing ve Otomobil Kulübü (TTOK) tarafından 1976 yılında satın alınarak, çok uzun süren bir yenileme (restorasyon) sürecinin ardından 1988 yılında hizmete açılan bir konaklama tesisidir. Konak, Karabük’ün Safranbolu ilçesi Beybağı mevkiinde hizmet vermektedir. Avrupa Birliği’nin (AB) yasama organı Avrupa Parlamentosu’nun (AP) kültürel mirasın korunması çabalarının hızlandırılması amacıyla 13. 05. 1974’te ortaya koyduğu iradenin bir ürünü olan tesis, Türkiye’de yenilenerek işlevlendirilen ilk butik otel olma niteliği taşımaktadır. Yenileme projesi dönemin yöneticisi Prof. Dr. Doğan Kuban’ın başında olduğu İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Tarihi ve Restorasyon Enstitüsü (MRTE) tarafından yapılmıştır.

Havuzlu Asmazlar Konağı, bölgenin en büyük konaklarından biridir. Osmanlı kent dokusunu günümüze dek koruyan ilçenin en iyi Türk Evi Mimarisi özgün örneklerindendir. Üç katlı olarak inşa edilen konak selamlık bölümünde yer alan ve dağdan konağa ulaştırılan su ile dolan süs havuzu ile benzer konaklardan ayrılmaktadır.

Havuzlu Asmazlar Konağı belge, kimlik, mimari, işlevsel ve ekonomik, süreklilik, anı ve özgünlük değerlerini bir arada taşıyan ender konaklama tesislerinden biri, hatta başlıcasıdır. Restorasyon öncesi Safranbolu ve çevresindeki geleneksel mimari türü olan hımış tekniğiyle yapılan konağın özgün yapısı korunarak benzerleri için rehber niteliği taşıyan bir model işlevi gördü. Çünkü konağın butik otel olarak işletilmek amacıyla restorasyonu planlanırken benimsenen ilkeleri, izleyen yıllarda gerek Safranbolu’da, gerekse de diğer yerleşkelerde yeniden işlevlendirilmek istenen sivil mimari örneği yapılar için genel geçer birer ilke olarak yol gösterici olmuştur.

Havuzlu Asmazlar Konağı üstlendiği tarihi misyona uygun olarak genelde Türk, özelde ise Safranbolu yöresel yemeklerini önceleyen bir yiyecek sunumu benimsemiştir. TTOK, dışarıdan gelecek kapalı gruplara da hizmet etmesi, gerektiğinde başka işletmecilere kiralanması olasılığını göz önünde bulundurarak alt katta taşlık denilen bölüme yerleştirilen restoranı çok işlevli olarak planlamıştır. Böylelikle üst katlarla bağlantısı kontrol altına alınan restoran hem konak hem de dışarıdan gelecek müşterilere hizmet verme olanağı kazanmış oldu. Bu bakış açısıyla taşlığın moloz taş duvarları ahşap dikme, kiriş ve payandaları Arnavut kaldırımı döşeli yol ve rampaları, ocak, yalak ve benzeri karakteristik elemanlarına dokunmadan bunların arasına serpiştirilen ahşap masalardan oluşan 35-40 kişiye servis yapabilen bir restoran olarak düşünülmüştür. Restoran, büyük kemerli taşlık kapısıyla doğu bahçesine, oturma teraslarına açılmakta ve bahçede yaklaşık 300 kişilik kapalı gruplara yemek vermenin yanı sıra her türlü banket seçeneği de sunmaktadır.

Havuzlu Asmazlar Konağı’nın bir diğer önemli işlevsellik ve ekonomik değeri ise; Safranbolu’da var olan tarihi konakların korunmasının ciddi emek ve masraf gerektirmesi, buna karşın gereksinim duyulan kaynağın kıt olması gerçeğiyle daha iyi anlaşılmaktadır. Gerek konak sahiplerinin gerekse devletin sürekli koruma ve bakım için bütçe oluşturmakta zorlandığı bir zamanda yenilenerek işlevlendirilen Havuzlu Asmazlar Konağı söz konusu konakların kendi kendilerini finanse edecek bir gelire kavuşarak varlıklarını sürdürebileceklerini kanıtlayan ilk örnektir. Bu örnek diğer konak sahiplerinin de iştahını kabartarak, konaklarını yeniden işlevlendirerek korumaya yöneltecek bir etki yapmiştir. Bu olay Havuzlu Asmazlar Konağı’nın Safranbolu’nun marka bir varış noktası olmasına giden süreci başlatmanın da ötesinde Türkiye ölçeğinde bir ilk rol model tesis olması sonucunu da doğurmüştür.

TTOK tarafından 1988 yılında işletmeye açılan ve uzun süre işletilen tesis 2016 yılında özel bir firmaya kiralanmış olup ana binada 11 odasıyla konaklama, kapalı ve açık mekânlarıyla yeme-içme hizmetlerini sunmaya devam etmektedir.

Referanslar

Ayyıldız, S. (2019). Turistik Konak İşletmelerinde Mutfağın Fiziksel Koşullarının Önemi: Safranbolu Yöresel Mutfak Mimarisi Üzerine Bir Araştırma, Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2): 610-625; Canbulat, İ. (2016). Safranbolu UNECSO World Heritage City. İçinde; N. Ertürk ve Ö. Karakul (Eds.), UNESCO World Heritage in Turkey (ss, 225-251). Ankara: Grafiker Printing; Kuş, A. ile 12.03.2018 tarihinde yapılan görüşme. (Görüşen: A. Aydoğdu ve O. V. Yavuz); Kuş, A. (Derl.) (2003). Türkiye’de Mimarlık Değerlerinin Korunmasında İlk Adımlar Safranbolu 1975-2000. Safranbolu: Safranbolu Kaymakamlığı Hizmet Birliği Yayın No: 13; Kuş, A. ve Ulukavak, K. (2015). Safranbolu Korumada 40. Yıl (1975-2015) 40 Söyleşi (1975 öncesi ve sonrası). Safranbolu Kültür ve Turizm Vakfı Yayın No: 2. İstanbul: Göksu Ofset Matbaacılık; Kuş, A., Yavuz, O. V. ve Aydoğdu, A. (2018). Utançtan Marka Varış Noktası Safranbolu’ya Tarihte Bir Yolculuk, I. Uluslararası Mimarlık ve Turizm Konferansı, Safranbolu, 24-27. 10.: 75.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Havuzlu Asmazlar Konağı. (2020). http://www.havuzluasmazlar.com/, (Erişim tarihi 19.12.2019); Türkiye Turing ve Otomobil Kulübü (2020). https://www.turing.org.tr/havuzlu-asmazlar-konagi//, (Erişim tarihi 14.12.2019).