Uçak bileti üzerinde VQ ikili kodu ile gösterilen Alan Vergisi, Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) tarafından işletilen hava alanlarında “giden yolculardan, hava alanlarında ve terminallerde sağlanan kolaylıklar ve verilen hizmetler” karşılığında alınan bir ücrettir. Türk Hava Yollarının alan vergisi olarak adlandırdığı havaalanı vergisi, Katma Değer Vergisi matrahına dâhil değildir. Çünkü KDV Kanunu’nun 13. maddesinin (b) bendinde, “deniz ve hava taşıma araçları için liman ve hava meydanlarında yapılan hizmetler” katma değer vergisinden ayrı tutulmuştur. Bu nedenle Alan Vergisi (VQ), hem yurtiçi hem de yurtdışı için KDV matrahına eklenmemekte ve “Yolcu Servis Bedeli/Yer Hizmetleri Bedeli” olarak yolculardan alınmaktadır.

Hava yolu taşıyıcıları ve DHMİ’nin vermiş olduğu hizmetin birbirinden bağımsız ve farklı olmasından dolayı bilet bedeli içerisinde bulunan hizmetlerin KDV’ye tabi olması ya da hariç olması farklılık göstermektedir. Alan vergisi de bu yüzden KDV’ye tabi olup olmama konusunda farklılıklar göstermektedir. DHMİ Müdürlüğünce ihale edilen Kamu Özel İşbirliği (KÖİ) Projeler kapsamında Havalimanları İşletmecileri tarafından uygulanan “Yolcu Servis Tarifesi,” her yıl aralık ayında bir sonraki yıl için uygulanacak olan “Havalimanı Ücret Tarifeleri” ile ilan edilmektedir. 2019 yılına dair uygulanmakta olan bu tarifeler havaalanlarına göre farklılık göstermektedir.

Havaalanı sistemi hava araçlarının hızlı, ağır, büyük boyutlarda olma ve havada hareketsiz olarak duramama özelliklerinin bir sonucu olarak ortaya çıktı. Havaalanları uçuş faaliyetlerinin başladığı ve sona erdiği yerlerdir. Havaalanı terminalinin teknik açıdan bakımının ve gelişiminin sağlanması amacıyla finanse edilmesi gerekmektedir. Bu amaçla her yolcudan havaalanı vergisi alınmaktadır. Havaalanı vergisi, havaalanını kullanan her bir misafir için havayolu şirketinin havaalanına ödediği vergidir. Aslında yolcuların havaalanından aldığı hizmetlere karşın ödenen bir ücrettir. Havaalanlarındaki hizmetlerin fiyatlandırılması ile ortaya çıkmaktadır. Havaalanı vergisi, yolcuların bir havalimanından geçmeleri için alınan bir vergidir. Vergi, genellikle havaalanının kullanımı için uygulanır ve genellikle bir uçak bileti fiyatına dahil olan bir dizi vergiden biridir.

Geçmişten günümüze havaalanı vergisi, diğer adı ile yolcu hizmet ücretleri, havaalanını kullanan yolculardan genelde üç şekilde toplanmaktadır. Yolcular tarafından havaalanı otoritesine doğrudan ödeme yapılması, havayolu işletmelerinin havaalanında bilet satarken bu ücreti de toplaması ve bilet fiyatına eklenmesi ile doğrudan havayolu işletmesinden alınması şeklindedir. Havaalanı vergileri fonundan elde edilen gelir tesis bakımı için kullanılmaktadır. Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) uluslararası varış ve gidiş vergileri, ülke içinde başlayan veya yine ülke içinde sona eren herhangi bir uluslararası hava taşımacılığı için 18,30 ABD Dolarıdır. Türkiye’de Devlet Hava Meydanları İşletmesi her yıl havalimanı ücret tarifelerini yayınlamaktadır. Yolcu servis tarifesi (havaalanı vergisi), yolcu tarafından işletilen havalimanı terminallerinde giden yolculara verilen hizmet ve sağlanan kolaylıklara ilişkin tarifeyi ve uygulama esaslarını kapsamaktadır.

Bu ücret havaalanlarına göre değişiklik göstermektedir. Adana, Erzurum, Gaziantep, Hatay, Kayseri, Trabzon havaalanlarında dış hat yolcu servis tarifesi kış dönemi 3,75 Euro yaz dönemi 7,5 Euro’dur. Adıyaman, Ağrı, Amasya Merzifon, Balıkesir Koca Seyit, Batman, Bingöl, Bursa Yenişehir, Çanakkale, Denizli Çardak, Diyarbakır, Elazığ, Erzincan, Iğdır, Isparta, Kahramanmaraş, Kapadokya, Kars, Kastamonu, Kocaeli, Konya, Malatya, Mardin, Muş, Ordu Giresun, Samsun Çarşamba, Siirt, Sinop, Sivas, Şanlıurfa GAP, Şırnak, Tekirdağ Çorlu, Tokat, Uşak, Van ve yıl içinde dış hat trafiğine açılacak havaalanlarında ise kış dönemi üç Euro yaz dönemi altı Euro’dur. İstanbul, Ankara, İzmir, Antalya vb. havaalanlarında ise terminal işleticisinin belirlediği ücretler uygulanmaktadır. Bazı havaalanları bu ücretleri, havaalanından ayrılmayan yolcuları bağlamak veya varış zamanından belirli bir zaman dilimi içinde bağlantılı bir uçuşu olan yolculardan tahsil etmeyebilmektedir.