Harput Ulu Camii

Doğal ve Kültürel Miras Cami

Elazığ’ın Harput ilçesinde, Kesoğlu Meydanı’ndan Kazı Bahçesi’ne giden yolun üzerinde bulunmaktadır. Caminin avlu kısmının kuzeye bakan kemerinde bulunan, mermer kitabede yer alan bilgilere göre cami, 1156-1157 yılları arasında Artuklu Hükümdarı Fahrettin Karaarslan tarafından yaptırılmıştır. Caminin mimari yapısı Selçuklu ve Artuklu Dönemleri’nde inşa edilen diğer Ulu camilere göre farklılık göstermektedir. Mimari tarzı dikdörtgen şekilde ele alınan caminin yapısında İran ve Selçuklu izleri harmanlanmakta ve Anadolu’ya özgü bir yapı tipi ortaya konmaktadır. Günümüzde ibadete açık olan cami, 1899, 1905, 1964-1967 yılları arasında ve 2000’li yıllarda yapılan restorasyonlar sonucu kendine has yapısını büyük ölçüde kaybetse de minare, giriş kapısı, avlu payeleri ve mihrabında orijinallik korunmaya çalışılmıştır. Korunması Gerekli Taşınmaz Kültür Varlığı olarak tescil edilen camiden sorumlu kurum olarak da Vakıflar Genel Müdürlüğü belirlenmiştir.

Harput Ulu Camii halk arasında; Cami-i Kebir, Cami-i Muazzam, Cami-i Azam, Eğri Minareli Camii olarak da adlandırılmaktadır. 30x45 metre ebatlarında dikdörtgen bir yapıya sahip olan caminin giriş avlu kısmında bir havuz bulunmaktadır ve dört kısımdan buraya açılan mekânlar yer almaktadır. Caminin kuzey batı kısmına yakın bir giriş ve iç kısımdan batısında eğri minaresi bulunmaktadır. Caminin temeli dâhil büyük kısmında kaba yontma taş, kapı girişleri, kemerler, mihrap kaplamaları, pencereler, mihrap nişin de kesme taşlar kullanılmıştır. Caminin orijinal yapısında üst kısmı toprak dam olarak inşa edilse de daha sonradan çatı ile kaplanmıştır.

Yararlanılan Kaynaklar

Han, M. V. (2011).Elazığ ve Yakın Çevresindeki Tarihi Camilerin Mimari Yapısı ile Süslemelerinin İncelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Elazığ: Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü; Türkiye Ulu Camileri, (2020). Elazığ Harput Ulu Cami, http://www.akmb.gov.tr/userfiles/files/%C4%B0LLER%20VE%20ULU%20CAM%C4%B0LER%C4%B0/ELAZI%C4%9E/HARPUT%20ULU%20CAM%C4%B0%C4%B0/HARPUT%20ULU%20CAM%C4%B0%C4%B0.pdf, (Erişim tarihi: 17.08.2020).