Haimoff, June (Kaptan June)

Kişi

( 1922 - )

Londra Essex doğumlu June (1922) Haimoff, denize olan merakı sebebiyle kaptanlık eğitimi aldığı ve teknesiyle 20 yılını Yunanistan’da geçirdiği için, Kaptan June olarak anılmaktadır. Babası ünlü bir petrol mühendisi olan June, babasının işi nedeniyle çocukluğunu Uganda, İran ve Irak’ta geçirdi. Gençliğinde opera şarkıcısı olmak için müzik, dans ve bale okuluna gitti, yağlı boya resim çalışmaları yaptı. İki evlilik gerçekleştiren June, Haimoff soyadını taşıyan ikinci eşi ile ABD ve İsviçre’de yaşadı ve dünya jet sosyetesinde yer aldı. İkinci eşinden ayrıldıktan sonra satın aldığı Bouboulina isimli bir balıkçı teknesi ile Ege Denizi’nde seyahat etti ve Yunanistan’da 20 yılını geçirdi. 1975 yılının yaz ayında Türkiye’nin güney sahillerini gezme isteğiyle geldiği Dalyan sahili, Kaptan June’u çok etkiledi. Göz kamaştırıcı ve mükemmel beyazlıkta alabildiğine uzanan kusursuz bir yay çizerek yitip giden dalyan sahili, Antik Kuanos Kenti, sahil kulübeleri, yerli halkın neşesi Haimoff’un aklına kazındı. Ama kendisi denizciydi ve keşif ruhuyla yeni rotalara açıldı. Sekiz yıl sonra 1983’te tek başına Dalyan’a dönerek İztuzu plajındaki kulübelerden birinde kaldı. Kumsalda uzun yürüyüşlere çıkan June, bir gece kumsalda tuhaf derinlikte izler gördü. İzleri takip ettiğinde, o izlerin sahibinin sahile yumurta bırakmaya gelen deniz kaplumbağaları olduğunu anladı. Kaplumbağalarla karşılaştığı o gece June için bir dönüm noktası oldu. O geceden sonra kendisine çok yakın hissettiği, nesli tükenmeye yüz tutmuş kaplumbağaları gözleyerek, bu sahillere nasıl, ne zaman geldiklerini, yumurtlama, üreme ve Akdeniz’e geri dönüşleri hakkında detaylı bilgiler edindi. Araştırdıkça bu eşsiz canlılarla ilgili pek çok bilgiye erişen June için, bu sahiller artık çok savunmasız ve korunması gereken alanlar olarak görünmeye başladı. 1980’li yıllarda caretta carettaların yuvalama ve yaşam alanı olan İztuzu sahilinde otel yapılmak istenmesine en sert tepki gösterenlerden biri oldu. June, deniz kaplumbağalarının yumurtlama alanı olan bu plajın doğal halinin korunması gerektiğini söyledi, o muhteşem canlıları, buldozerlerle gelen girişimcilerin istilasından korumak ve bu cennet kumsalı turizmin beton bloklarından kurtarmak için mücadeleye girişti. Yunanistan, İsviçre, İngiltere, ABD ve İstanbul’da kampanya başlatarak dünyanın dikkatini İztuzu Plajı’na çekmeyi başardı. Doğal Hayatı Koruma Derneği ile plajın doğal halinin korunması için mücadele veren June, 1986’da Ankara’da dönemin başbakanı Turgut Özal ile görüştü. Bu görüşme ve yürütülen kampanya sonuç verdi, İztuzu Plajı SİT alanı ilan edildi. Özel Çevre Koruma Kurumu’nun kurulmasında önemli rol oynayan June, İztuzu Plajı’nın otel olmaması için verdiği mücadeleyi, 2002 yılında İngiltere’de yayınlanan Captain June and the Dalyan Turtles kitabında anlattı. Kitap Türkiye’de de Kaptan June ve Kaplumbağalar adıyla okurla buluştu. Âşık olduğu İztuzu Plajı ve onun mevsimlik misafirleri deniz kaplumbağalarının korunması amacıyla tek şarkılık CD de yapan June, 2009 yılında Türk vatandaşlığına geçti. Bugün 98 yaşında olan Kaptan June 2011 yılında kurduğu ‘Kaptan June Deniz Kaplumbağalarını Koruma Vakfı’nda, Deniz Kaplumbağaları Rehabilitasyon Merkezi ile işbirliği içinde çalışmalarını sürdürmektedir. 110 milyon yıldır yaşam mücadelesine devam eden, evrimsel süreçte denizde yaşamaya adapte olan fakat yumurtlamak için halen karaya bağımlı olan carettaların sayıları, aşırı ve bilinçsiz avcılık, kirlilik, kıyısal alanların tahrip edilmesi gibi nedenlerle özellikle son 50 yılda gittikçe azalmış durumdadır.

Referanslar

Haimoff, J. (2001). Kaptan June ve Kaplumbağalar. İstanbul: Remzi Kitabevi; https://t24.com.tr/haber/92-yasindaki-kaptan-june-iztuzu-icin-savasiyor,283403, 92 yaşındaki Kaptan June, İztuzu için savaşıyor, (Erişim tarihi: 25. 07. 2020); https://www.aksam.com.tr/cumartesi/heykeli-dikilecek-kadin-kaptan-june/haber-996384, Heykeli dikilecek kadın Kaptan June, (Erişim tarihi: 25. 07. 2020); Uyan, U. (2015). Kaptan June ve Kaplumbağalar. Antalya: Akdeniz Koruma Derneği.