Firdevs Bey Camii ve Bedesteni

Doğal ve Kültürel Miras Cami Bedesten

Osmanlı döneminin önemli eserlerinden biri olan Firdevs Bey (Paşa) Camii diğer bir adıyla Mimar Sinan Camii, Isparta’nın merkezinde Kanuni Sultan Süleyman döneminde Hicri 677 yılında Isparta Valisi Firdevs Paşa tarafından Mimar Sinan’a inşa ettirilmiştir. Üzüm pazarı civarındaki bu caminin en önemli özellikleri Isparta’nın en eski camileri arasında yer alması, kare planlı ve tek kubbeli olması, düzgün kesme taşlardan inşa edilmesidir. Caminin batı ve doğu kesimlerinde alta ve üstte ikişer, güney cephesinde ise altta iki, üste ise üç pencere bulunmaktadır.

Caminin kuzey cephesinde ortadaki çapraz tonozla, iki tarafa pandantiflerle geçirilen sekizgen kasnağa sahip kubbelerle örtülü olan beş göze sahip son cemaat yeri vardır. Son cemaat yeri, cami avlusunun camiye giriş cephesinde uzanan revaka verilen addır. Namaz vaktine yetişemeyenler veya fazla kalabalık olduğunda içeri giremeyen kişilerin ibadetine özgü olan bu yer, aynı zamanda caminin içerisine direkt olarak girilmesini önleyen bir ön mekândır. Tabanı avlu seviyesinden yüksekte yer alan son cemaat yerinin kıble duvarında ise sağlı sollu birer küçük mihrap yer almaktadır. Firdevs Bey Camii’nde son cemaat yerine açılan caminin kuzey cephesinde harime (esas ibadet mekânına) giriş kapısı ve pencereler yer almaktadır. Harim, pandantiflerle geçirilen kubbe ile örtülmektedir, cephelerde 15, kubbe eteklerinde ise sekiz pencere ile aydınlatılacak şekilde yer almaktadır. Aynı zamanda caminin 1914 yılındaki depremden zarar görmemesi Mimar Sinan’ın dillere destan ustalığının en önemli göstergelerinden biridir.

Cami için ihtiyaçları karşılama amaçlı vakfiye olarak birde bedesten inşa ettirilmiştir. Bedesten, Türk şehirlerinde ticaret bölgesinin çarşı içindeki merkezi ve değerli malların saklanarak satışa sunulduğu bir bina içindeki pazar alanıdır. Firdevs Bey Bedesteni, üzüm pazarının karşısında Atatürk Parkı’nın bulunduğu adanın Kaymak Kapı Meydanı ile kesiştiği yerde inşa edilmiştir. İçerisinde zücaciye, bijuteri, tuhafiye, şekerleme gibi işlevler içeren, bir koridor üzerinde karşılıklı olarak sıralanan on iki adet dükkândan meydana gelmektedir. Diğer bir ifadeyle bu bedesten günümüzde kapalıçarşı olarak Isparta halkına hizmet sunmaktadır.

Referanslar

Gürdal, M. (2014). Türkiye Turizm Coğrafyası. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık; Isparta İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. (2019). Çarşılar, https://isparta.ktb.gov.tr/TR-70967/carsilar.html, (Erişim tarihi: 12.11.2019); Köse, D. (2018). Isparta Tarihi Kent Merkezi için Sağlıklılaştırma Önerisi. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Yayınları; Önkal, A. ve Bozkurt, N. (2019). Cami. İçinde; Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı; Türk, A. ve Öçal, H. (2007). Isparta Kenti Konut Dışı Sivil Mimari Yapıları ve Özellikleri, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 11(1): 38-47.