-
2025
Rize’nin doğusunda, Artvin sınırında yer alan Fındıklı ilçesi, tarihi boyunca “Viçe” adıyla anılmış olup; yemyeşil doğası, Çay ve Çağlayan vadileri gibi doğal zenginlikleri, Osmanlı dönemine ait kemer köprüleri ve kendine özgü kültürel dokusuyla dikkat çeken şirin bir Karadeniz yerleşimidir.
Fındıklı, Doğu Karadeniz bölümü sınırları içerisinde yaklaşık 400 kilometrekare alanıyla idari bakımdan Rize iline bağlı bir ilçedir. Kuzeyden Karadeniz ile çevrili olan ilçeyi doğudan Artvin’in Arhavi ilçesi, güneyden Artvin’in Yusufeli ilçesi ve batıdan ise Rize’nin Ardeşen ilçesi kuşatmaktadır. İlçe, sahilden başlayarak güneyde Kaçkar Dağları’na kadar yükselen dik ve engebeli bir topografyaya sahiptir. Fındıklı’nın bilinen eski adı Viçe’dir ve günümüzde halk arasında halen kullanılmaktadır. 1887 yılında Hopa ilçesine bağlı olan bir nahiye olan Viçe 5071 sayılı kanun ile 1947’de bucak merkezi olmaktan çıkarılıp Artvin iline bağlı bir ilçe olmuştur. Ancak 1953 yılında ise Fındıklı Artvin ilinden ayrılıp Rize iline bağlı bir ilçe konumuna gelmiştir. Günümüzde Fındıklı ilçesinde bir ilçe merkezi, sekiz mahalle ve 22 köy yerleşmesi bulunmaktadır. Bunun yanı sıra ilçede yayla yerleşmeleri de bulunmaktadır. İlçede yerleşmelerin büyük bir kısmı vadilerin yamaçlarında ve sırtlarında kurulmuştur. Ancak nüfusun bir kısmı sahil hattında yoğunlaşmıştır. 2024 yılında Fındıklı 8413 erkek ve 8264’ü kadın olmak üzere toplamda 16 677 kişilik bir nüfusa sahiptir. Yerel halkın çoğunluğu Laz kökenli olup, Lazca konuşmaktadır. Fındıklı ilçesinde yedi ilköğretim, dört lise ve bir meslek yüksekokulu bulunmaktadır. İlçede erkeklerin yüzde 99’u, kadınların ise yüzde 97’si okuma yazma bilmektedir.
İlçede yaygın bir şekilde görülen hakim ekonomik faaliyet çay ziraatıdır. Çay yöre halkının en önemli ekonomik gelir kaynağını oluşturmaktadır. Bunun yanı sıra kivi ve turunçgil yetiştiriciliği de çok yaygındır. Arıcılık faaliyeti de ilçede oldukça gelişmiş bir faaliyettir. Fındıklı nemli ılıman bir iklime sahip olduğundan dolayı çok gür ormanlara sahiptir. Bu doğrultuda ilçenin kestane, kızılağaç, gürgen ve kayın gibi ağaçların oluşturduğu ormanlarla kaplı olduğu söylenilebilir.
Önemli ekonomik kazancı oluşturan çay yetiştiriciliğinden dolayı Fındıklı ilçesinde birçok çay fabrikası faaliyet göstermektedir. Bunun yanı sıra fırın, atölye, marangoz, demirci, oto tamircisi gibi birçok küçük imalathane hizmet vermektedir. Fındıklı Karadeniz sahil yolu üzerinde olup şehirlerarası ulaşımı gelişmiş bir durumdadır. Sarp Sınır Kapısı ilçe için büyük önem arz etmektedir. Nitekim ilçeye 47 kilometre uzaklıktadır ve ilçe transit geçişlerden büyük ölçüde yararlanmaktadır. İlçede bir tane otel işletmesi bulunmaktadır.
Fındıklı ilçesi sahip olduğu doğal zenginlikler bakımından doğaya dayalı turizm aktiviteleri için birçok olanak sunmaktadır. Özellikle flora ve fauna çeşitliliği, görsel peyzaj kaynakları dikkat çekmektedir. Özellikle Çağlayan ve Arılı Vadileri biyolojik ve görsel peyzaj kaynaklarıyla dikkat çekmektedir. Bu alanlarda flora ve fauna gözlemciliği, foto safari, trekking, manzara izleme, doğa yürüyüşü (trekking) gibi birçok aktivite yapılabilmektedir.
Beşeri kaynaklar bakımından ise ilçe birçok geleneksel taş kemer köprülere ve ahşap evlere sahiptir. Ahşap butik otel ve pansiyonlar ilçenin konaklama işletmelerini oluşturmaktadır. Bu bağlamda son yıllarda yöresel mimarinin korunarak turizme kazandırılması amaçlanmaktadır. Yeme içme boyutunda değerlendirildiğinde hamsili pilav, Laz böreği, karalahana çorbası, turşu kavurması, mıhlama gibi geleneksel Karadeniz mutfağının hakim olduğu söylenilebilir.
Kültürel etkinlikler arasında en bilinen olanı her yıl gerçekleştirilen Fındıklı Doğa ve Kültür Festivali'dir. Yine yaz aylarında gerçekleştirilen yayla şenlikleri de halk kültürünün gelecek nesillere aktarılması açısından önemli kültürel etkinlikler arasındadır. İlçede yer alan Sümer ve Avuçlu yaylaları, yaz aylarında hem doğa tutkunları ve hem de yerel halk tarafından yaygın bir şekilde ziyaret edilmektedir. Bu bağlamda yaylalar, ziyaretçilere geleneksel yaşam kültürü deneyimleme fırsatı sunmaktadır. İlçede geçmişten günümüze ulaşan bir diğer kültürel kaynak Atmaca avcılığıdır. Atmaca avcılığı geleneği yörede yüzyıllardır yaygın bir şekilde herkes tarafından yapılabilmekteydi. Ancak günümüzde sadece sertifikası olanlar atmaca avcılığı yapabilmektedir.
Sonuç olarak, Fındıklı ilçesi hem doğal hem de kültürel zenginlikleriyle Karadeniz’in önemli değerlerinden birini oluşturmaktadır. Çay tarımıyla şekillenen ekonomik yapısı, yaylalarıyla bütünleşen yaşam kültürü, geleneksel mimarisi ve yerel mutfağı ile özgün bir deneyim sunmaktadır. Özellikle sürdürülebilir turizm anlayışının yaygınlaşmasıyla birlikte, ilçenin doğal ve kültürel çeşitliliği korunarak gelecek kuşaklara aktarılması mümkün hale gelmektedir. Fındıklı sahip olduğu potansiyel ile yalnızca Rize’nin değil, Doğu Karadeniz’in tamamının kalkınmasına katkı sağlayabilecek örnek bir yerleşim olarak öne çıkmaktadır.
Referanslar
Demir, F. (2020). “Doğu Karadeniz'de Eko Turizm Potansiyelinin Değerlendirilmesi: Fındıklı Örneği”, Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1): 65–83; Koday, Z. (2014). Fındıklı İlçesinin Coğrafyası. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yayınları No: 10445, Edebiyat Fakültesi Yayınları 141, Araştırmalar Serisi No:117; Fındıklı Kaymakamlığı, 2025. İlçe Tanıtım Raporu; Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2025.