Fasıllar

Doğal ve Kültürel Miras

Fasıllar Köyü, Konya ili Beyşehir ilçesinde yer almaktadır. Beyşehir ilçe merkezine yaklaşık olarak 22 kilometre uzaklıkta bulunmaktadır. Ulaşım, köyün yakınından geçen köy dolmuşları ile sağlanabilmektedir. Fasıllar Köyü’nün bulunduğu coğrafya önemli ölçüde Hitit dönemi yaşam izleri sergilemektedir. Bölgede yapılan araştırmalarda çok sayıda Hitit dönemi arkeolojik malzemeye ulaşıldı. Bu malzemelerden en önemlileri Fasıllar Anıtı olarak adlandırılan Hitit anıtıdır.

Fasıllar Anıtı, 7,40 metre boyunda ve 1,50 metre genişliğinde oldukça büyük ölçülere sahip bir anıttır. Bu anıt, kalker tek parça olan bir kayanın oyulması ve şekillendirilmesi ile yapılmıştır. Tek parça kayadan yapılmış olması anıtı ünik bir konuma getirmektedir. Bu devasa stelde Hititlerin sakalsız genç bir tanrısı, kendisine göre daha küçük boyutlarda gösterilmiş sakalları bulunan bir dağ tanrısının üstünde ileriye doğru hamle yapar pozisyonda tasvir edilmiştir. Tanrının bir kolu ileriye diğer kolu ise yukarıya kalkık konumda şekillendirilmiştir. Tanrının başında neredeyse kaşlarına kadar inen konik külahlı bir başlık bulunmaktadır ve bu başlığın üzerinde çıkıntı biçiminde dört adet boynuz işlendi. Tanrının üzerinde durduğu sakallı dağ tanrısının iki yanında iki aslan yer almıştır.

Bu aslanların başları bedenlerine oranla büyük boyutlarda tasvir edilmiştir. Steldeki dağ tanrıları, aslanlar göz önüne alındığı zaman, stelde tasvir edilen tanrının Hitit tanrılarından Šarruma’yı tasvir edebileceği düşünülmektedir. Anıtın ne zaman yapıldığı konusu ise kesin bir şekilde bilinmemektedir çünkü anıt üzerinde yazıt bulunmamaktadır. Ancak MÖ XIII.yüzyıla ait bir stel olduğu düşünülmektedir. Stel genel yapısı itibariyle Hitit ritüel törenlerinde kullanılan, Sivas ilinin Şarkışla ilçesinde bulunan ve Şarkışla tören baltası olarak adlandırılan balta ile benzerlik göstermektedir. Ayrıca tanrının başlığının yapısı da Mısır tanrısı Ammon’un başlığına benzemektedir. Dolayısıyla stelde Mısır etkilerinin bulunduğu söylenebilir.

Stelin orjinali günümüzde Fasıllar Köyü’nün hemen doğusundaki dağlık alanın eteğinde yatar pozisyonda bulunmaktadır. Stelin bir kopyası ise, Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nin bahçesinde sergilenmektedir. Stelin kopyasının müze bahçesinde sergilenip orjinalinin ise her türlü tehlikeye maruz bırakılması büyük bir sorun oluşturmaktadır. Eki bir bilgi olarak da stel, Google Earth gibi programlardan yeri tespit edilebilecek kadar oldukça büyük boyutlardadır.

Fasıllar anıtının hemen karşısındaki kayalık alanda Lukianus (Lukyanus) anıtı olarak adlandırılan bir kabartma bulunmaktadır. Roma İmparatorluk dönemine ait olan bu kabartma, yerden 10 metre civarında bir yüksekliğe sahip dik bir kayalığa kabartma yöntemi ile yapılmış olan 1,85 metre boyutunda bir at kabartması ve yanındaki bir nişten oluşmaktadır. Kabartmanın sağ tarafında yerden beş metre yükseklikte bir de yazıt bulunmaktadır. Yazıtta genç yaşta ölen Lukianus isimli bir at binicisi için yapılacak olan yarış ve bu yarışın kurallarından bahsedilmektedir.

Fasıllar bölgesi hem Hitit dönemine ait olan Fasıllar Anıtı hem de Roma dönemine ait olan Lukianus anıtı ile birlikte birçok tarihi zenginliği bünyesinde barındırmaktadır. Özellikle Hitit anıtı en büyük Hitit anıtı konumundadır. Hitit başkenti Hattusa’da (Çorum Boğazkale) bile bu ölçüde bir Hitit steli bulunmamaktadır.

Yararlanılan Kaynaklar

Bahar H., G. Karauğuz, Ö. Koçak (1996). Eskiçağ Konya Araştırmaları I. İstanbul: Fs Yayınları; Bryce, Trevor. (2003). Hitit Dünyasında Yaşam ve Toplum. Ankara: Dost Kitabevi; Collins, B. J. (2007). The Hittites and Their World. Society of Biblical Literature. Atlanta: Darga Muhibbe. (1992). Hitit Sanatı. İstanbul: Akbank Kültür ve Sanat Yayınları; Erbil Y., E. Ünlü. (2017). Fasıllar Yüzey Araştırması Erken Tunç Çağı Seramik Örnekleri, Cedrus. 5: 1–9; Kınal F. (1956). Konya Gezisi Raporu, Ankara Üniversitesi Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi Dergisi, 14(3-4): 55–56.