Et Yemekleri
Gastronomi
-
2019
İnsanın yemek yeme eylemi canlı kalabilmek için doğada bulduklarını tüketmesi ile başladı, avcı toplayıcılık ile devam etti. İnsanlar hayvanları evcilleştirdi ve tarım yapmayı öğrendiler, ardından yerleşik hayata geçerek yiyecek üretmeye başladılar. Farklı tarım ürünleri ve evcilleştirilen hayvanlardan elde edilen ürünler ile birçok farklı yemeği ortaya çıkaran insanlar böylece ilk kimyasal reaksiyon ve ilk bilimsel eylem olarak kabul edilen olayı yani yemek pişirmeyi öğrendiler. İlk pişirilen yemek ettir. Et, insan sağlığı ve gıdası açısından oldukça önemli bir maddedir. Et yemekleri tarihsel süreç içerisinde birçok farklı biçimde hazırlandı.
Et, eksojen aminoasitlerce zengin olan hayvanların yenilebilir kısımlarına verilen addır. Et yemekleri de bu kısımlardan hazırlanan yemeklere verilen genel addır. Dünyada hayvan sınıfında yer alan canlıların birçoğunun eti yenilmektedir. Türkiye’de genel olarak kasap hayvanları, kümes hayvanları, av hayvanları ve su ürünleri olarak adlandırılmalarına karşılık dünyada oldukça geniş bir çeşitlilik durumu mevcuttur (sürüngenler, böcekler, evcil hayvanlar, yırtıcılar vb.).
Tarihsel olarak ilk pişirme yöntemleri etin doğrudan ateşe atılması, közleme ve tandır gibi pişirme yöntemleridir. Yenitaş (Neolitik) Çağı’nda insanların sızdırmaz kap yapmayı öğrenmeleri ile birlikte et haşlanarak pişirilmeye başlandı. Et bu tekniğin geliştirilmesiyle sebzelerle bir arada pişirilmeye başlandı. Et yemekleri bu yöntemlerin yanında kavurma, tütsüleme (füme), buharda pişirme, fırında pişirme, yağda pişirme, sous vide pişirme, açık ateşte pişirme, tuzda bekletme, kurutma, baharat ile karıştırarak saklama, seviche (pişirme işlemi olmadan, limon vb. ürünlerin asidinde bekletilerek uygulanan bir çeşit marinasyon) yöntemleri ile de hazırlanmaktadır. Çiğ et ile hazırlanan et yemekleri de bulunmaktadır.
Et ile hazırlanan yemekler pişirme yöntemine ve içeriğine göre; etli çorbalar, sebzeli et yemekleri, et kavurmalar, etli mezeler, et ve hamur ile hazırlanan yemekler (pide, lahmacun, etli ekmek vb.), kebaplar, tandırlar, konserveler, etli pilavlar, etli kapamalar, buğulamalar, rostolar, fümeler, sevichler olarak sınıflandırılabilirler.
Referanslar
Aile ve Tüketici Hizmetleri. (2011). Et Yemekleri. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı; Akçay, Y. ve Vatansever, Ö. (2013). Kırmızı Et Tüketimi Üzerine Bir Araştırma: Kocaeli İli Kentsel Alan Örneği, Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(1): 43-60; Tez, Z. (2012). Lezzetin Tarihi. İstanbul: Hayykitap.