Erim, Kenan Tevfik, Prof. Dr.
Kişi Akademisyen Arkeolog İş ve Meslek Akademisyen
(1929 - 1990)
-
2021
Klasik Arkeoloji alanında kendisini yetiştirerek Anadolu Arkeolojisi’nin gelişmesine büyük katkıları olan bir Türk akademisyendir. Erim, bir diplomatın oğlu olarak İstanbul’da doğdu (1929). İsviçre’de başladığı eğitiminin ardından babasının Türkiye’nin Birleşmiş Milletler Temsilciliği’nde göreve getirilmesinden sonra New York Üniversitesi’nde eğitimine devam etti (1948). Üniversitenin Klasik Arkeoloji Bölümünden mezun oldu (1953). Princeton Üniversitesi’nde yüksek lisans ve doktora çalışmalarını yürüttüğü. Mesleki tecrübe olarak Sicilya’daki Morgantina sit alanında yürütülen arkeolojik kazılarda ünlü arkeolog Prof. Dr. Karl Erik Sjoquist’in asistanlığını yaptı. Daha sonra Princeton Üniversitesi’nde Prof. olarak görevini sürdürdü (1971). Türkiye’deki Aydın’ın Karacasu ilçesinin sınırları içerisindeki Aphrodisias (Geyre) antik kentine kendi girişimleri ile organize ettiği ekibiyle birlikte gelerek arkeolojik araştırmalarını başlattı (1961). Erim, Aphrodisias’a ilk gelişini şöyle anlatmıştır; “1959 yılının Temmuzunda Nazilli’den yola çıktığımda bu denli önemli bir seyahat olduğunu tahmin bile edemezdim. Karacasu’dan sonra çok kötü toprak bir yolla Geyre’ye ulaşmadan önce Aphrodithe Tapınağı’nın sütunlarını gördüm. Köy tamamen Aphrodisias’ı kaplamıştı. Ancak, muhteşemliğini gizleyememişti. Akşam olmadan Jeepim beni tekrar Nazilli’ye ulaştırdı. İlçenin tek otelindeki odamda günlüğüme şunları yazdığımı hatırlıyorum. Hayatımda yeni bir dönem başlıyor”. Arkeolojik çalışmalarını yürütürken gezileri, yazıları ve konuşmaları ile antik kentin tanıtılmasında büyük bir nüfuz oluşturdu. Buna bağlı olarak New York, Paris, Londra, İzmir ve İstanbul da Aphrodisias Sevenler şeklindeki dernekleri kurdurarak arkeolojik çalışmalara ekonomik kaynak sağladı (1981). Bu konudaki Geyre Vakfı Aphrodisias Kazıları adlı çok önemli çalışmaların gerçekleştirilmesine öncülük etti. Bu vakıf sayesinde Sebasteion Rölyefleri’nin sergilendiği salonun inşası tamamlandı. Kentteki kazılarda ortaya çıkarılan tarihi eserlerin sergilenmesi Geyre Vakfı’nın desteğiyle yenilenecek ve büyütülecek olan Aphrodisias Müzesi’nde ve Aydın Müzesi’nde sergilenmektedir. Bu bakımdan Erim, Aphrodisias kentinin ortaya çıkarılarak çağdaş dünyaya tanıtılması için antik kentte ömrünü verdi. Ömrünün yarısını bu kente harcadığı için mezarı ölümünden yaklaşık üç hafta önce restorasyonu tamamlanan Anıtsal Tören Kapısı’nın güneyine yapıldı (1990). Kendi deyimiyle sevgilisinin koynunda yatmaktadır. Bu onuru hak eden bir kişidir. Buradaki uygulama Türkiye’de bir ilktir ve müzede de büstü bulunmaktadır. Erim’in New York City Özgürlük Madalyası (1986), İtalya Cumhuriyeti Kumandan ve Liyakat Nişanı (1987), National Geographic Society Yüzüncü Yıl Madalyası (1988) şeklinde ödülleri vardır.
Başlıca eserleri: Erim, K. T. (1961). Aphrodisias (Karia) Kazıları, Türk Arkeoloji Dergisi, 11(2): 26-29; Erim, K. T. (1962). Aphrodisias Kazıları İkinci Kampanyaya ait rapor (Haziran-Eylül 1962), Türk Arkeoloji Dergisi, 12(1): 14-18; Erim, K. T. (1964). Aphrodisias 1963 Hafriyatı, Türk Arkeoloji Dergisi,13(2): 86-92; Erim, K. T. (1966). Recent Archeological Research in Turkey, Aphrodisias, 1964 and 1965, Anatolian Studies, 16: 36-39; Erim, K. T. (1968a). Aphrodisias, 1965 Campaign, Türk Arkeoloji Dergisi, 15(1): 59-67; Erim, K. T. (1968b). Aphrodisias, 1966 Campaign, Türk Arkeoloji Dergisi, 15(2): 55-65: Erim, K. T. (1968c). Aphrodisias, results of the 1967 campaign, Türk Arkeoloji Dergisi, 16 (1): 67-79: Erim, K. T. (1968d). Recent archeological Research in Turkey ‘Aphrodisias 1967’, Anatolian Studies, 18: 32-36: Erim, K. T. (1986). Aphrodisias: City of Venus Aphrodite. New York: Facts on file publications: Erim, K. T. (1997). Aphrodisias. İstanbul: Net Turistik Yayınları.
Referanslar
Aphrodisias Müzesi, https://www.aphrodisias.org/prof-dr-kenan-tevfik-erim, (Erişim tarihi: 23.01.2021); Bowersock, G. W. (1991). Kenan Tevfik Erim, 1929-1990, American Journal of Archaeology, 95 (2): 281-283; Flint, P. B. (1990). Kenan Erim, Leading Excavator Of Marble Roman City, Dies at 61, The Newyork Times (5. 11. 1990); Ilgım, M. (2015). Afrodisyas Sebasteion Sevgi Gönül Salonu. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları; Kurdoğlu, H. (2019). Aphrodisias’ın Büyülü Dünyası, İzzet Keribar Fotoğraflarıyla. İstanbul: Geyre Vakfı.