Diyarbakır’a bağlı bir ilçe olan Eğil, ilin kuzeybatısında bulunmaktadır. Dicle Nehri Vadisi'nde yer alan ilçe, Diyarbakır şehir merkezine 52 kilometre uzaklıktadır. İlçeye bağlı 24 köy, 27 mezra, beş mahalle ve bir bucak bulunmaktadır. İlçenin yüzölçümü 450 kilometrekaredir. Müze dağlık bir arazide kurulmuştur. Dicle Nehri’ni oluşturan Maden ve Amini Çayları ilçe toprakları içerisinde birleşmektedir. İlçenin temel gelir kaynakları tarım ve hayvancılıktır. Tarımda özellikle üzüm yetiştiriciliği ön planda olup, üzüm ürünleri üretimi yaygın bir şekilde yapılmaktadır. Ayrıca, ilçeye bağlı altı köyde yerli ve yabancı firmalar tarafından petrol çıkarılmaktadır. Çok farklı zamanlarda çeşitli dinlere ev sahipliği yapan Eğil, coğrafi konumu nedeniyle de önemini korumuştur.

İlçede, MÖ 3500-1260 yılları arasında Subarrular, Hurriler ve Mitanniler egemenlik sürmüşlerdir. MÖ 1260-606 yılları arasında ise ilçe, Asurlular ve Urartuların kontrolüne girmiştir. Literatürde, Eğil ve çevresinde MÖ 775–736 yılları arasında Urartuların, ardından MÖ 625–550 yıllarında Medlerin, MÖ 550–331 yıllarında Perslerin ve Persler’den sonra ise MÖ 331–323 yılları arasında Büyük İskender’in hüküm sürdüğü ifade edilmektedir. Daha sonraları ise sırasıyla ilçeye Slevoklar, Partlar, Büyük Tigran, Roma-Bizans, Ermeniler, Abbasiler, Bizanslılar ve Selçuklular egemen olmuştur. Son olarak, ilçe Nisanoğulları, Timur, Akkoyunlular, Safeviler ve Osmanlıların hâkimiyeti altında kalmıştır.

Eğil Bölgesi’nin kaynaklarda İngilen ya da İngilene; Eğil ilçe merkezinin ise; Angel, Angl, İggel, Aggel, Aggilene, Encil, Gel ve Agel şeklinde ifade edildiği görülmektedir. Eğil’in ismi, Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesinde de Gel şeklinde yer almaktadır. Gel isminin bölgedeki bazı insanlar tarafından halen kullanıldığı bilinmektedir. Şeref Han’ın, Şerefnâme isimli eserinde Eğil ile ilgili şöyle bir bilgi bulunmaktadır: “Bu Eğil, eğik bir kemer üzerine kurulmuş sağlam bir kaledir ve o kadar yüksektir ki, ona bakan herkese, korku ve vehim hâkim olur. Halkın ağzında ve dilinde dolaşan söylentiye göre, Allah’ın evliyalarından biri, oradan geçerken o kemere işaret edip, Türkçe olarak eğil demiş, bunun üzerine kemer Allah’ın izniyle eğilmiş ve eğik bir durum almıştır”.

Tarih, kültür ve manevi değerleri ile ön plana çıkan Eğil, son zamanlarda gerçekleştirilen çalışmalar ile Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin gözde turizm merkezlerinden biri olmuştur. Antik Çağ’dan bugüne değin tarihin yapı taşlarını meydana getiren birçok medeniyete ev sahipliği yapan Eğil, özellikle yaz aylarında genellikle yerli turistler tarafından büyük ilgi görmektedir. Kur’an-ı Kerim’de isimleri geçen Hazreti Zülkifl ve Elyesa peygamberler ile Nebi Ömer, Nebi Harut, Nebi Harun-i Asefi, Nebi Zünnun, Nebi Hallak, Nebi Hürmüz ve Danyal peygamberlerin kabirlerinin bulunduğuna inanılan Eğil, Kralkızı Baraj Gölü, sur sarnıçları, göl kıyısındaki çardakları, restoranları, kır kahveleri ve gezinti tekneleriyle Türkiye’nin her yanından gelen turistleri ağırlamaktadır.