-
2019
Kırmızı dipli mum, kitle iletişim araçlarının yaygın olmadığı dönemlerde, Kırkpınar Ağası tarafından halka dağıtılan ve Kırkpınar güreşlerine davet anlamına gelen bir semboldür. Dünyanın en uzun soluklu spor müsabakası olan Kırkpınar Yağlı Güreşleri’ne davet edilecek pehlivanlar, devlet büyükleri, toplumun önde gelen şahsiyetleri için Kırkpınar Ağası tarafından ulaklar çıkartılarak, kırmızı dipli mum gönderildiği bilinmektedir.
Edirne’deki mumhanelerde parafin mumların dip tarafına kırmızı boya sürülerek üretilen kırmızı dipli mumlar, o dönemde atlı postacıların heybelerine konularak, bölge halkı Kırkpınar Yağlı Güreşleri’ne davet ediliyordu. Kırkpınar ağalığını yüklenen kişiler mart ayı başından itibaren köylere, kasabalara, şehirlere mühürlü kırmızı dipli mumları göndererek panayırın ne zaman açılacağını, güreşlerin hangi tarihte yapılacağını bildiriyordu. Kırmızı dipli mumlar köy ve kasabaların kahvelerinin yüksekçe bir yerine asılıyordu, böylece herkes Kırkpınar’a davet edildiklerini anlıyordu.
Günümüzde oldukça farklı ve etkili kitle iletişim araçlarına rağmen kırmızı dipli mum ile davet devam ediyor. Bu davet ritüeli Kırkpınar Yağlı Güreşleri’nin hala en renkli, özünü koruyan geleneklerine uygun bir şekilde yapılıyor. Bu uygulama kapsamında bugün, Edirne Valisi, Edirne Belediye Başkanı ve Kırkpınar Ağası, Kırkpınar düzenleme komitesinde yer alan yetkililer Cumhurbaşkanından başlayarak, TBMM Meclis Başkanına ve devletin önde gelen kişilerini bizzat ziyaret ederek kırmızı dipli mumla Kırkpınar’a davet ediyor.
Bu durum, 658 yıldır devam eden Kırkpınar geleneğinden beslenen bir saygınlık ifadesi olarak, o kişinin Kırkpınar Çayırı’nı şereflendirmesinin talep edilmesini ifade etmenin en güzel yolu olarak görülmektedir. Türk kültüründeki hikâyelerin bir kısmında kırmızı dipli mum deyimi bulunmaktadır.
Bu da, Edirne’de halk dilinde kullanılan bir sözün, kırmızı dipli mumun ne kadar eski bir gelenek olduğunu göstermektedir.
Kırmızı dipli mumla çağırmak deyimi “Birini çok isteyerek, yana yakıla bir yere davet etmek” anlamında Trakya Bölgesi’nde kullanılan bir deyimdir. Genellikle “Seni oraya kırmızı dipli mumla mı çağırdılar, ne diye gittin ?” şeklinde olumsuz durumlarda “pişmanlık” duygusu yaratarak daha güçlü bir anlam kazanabiliyor. Kırmızı dipli mumla çağırmak deyimden de anlaşılacağı üzere “çok isteyerek davet etmek” anlamıyla, kırmızı dipli mumun bir çeşit Kırkpınar Davetiyesi olduğu belirtilmektedir.
1990 yılından bu yana düzenlenen Kırkpınar Yağlı Güreşleri sırasında Edirne girişinde ve Sarayiçi Kırkpınar Er Meydanında kırmızı dipli mum sembolleri konulup mumların Kırkpınar süresince yanması sağlanmaktadır.
Referanslar
Erdem, H. (2013), Doğuşundan Günümüze Kırkpınar. İstanbul: Ege Basım; Beğiç, H. N. ve Kayın, H. (2018). Türk Güreş Kültüründe Kispet ve Kispet Ustalığı. İçinde; R. Özkan (Editör), I. Uluslararası Develi - Aşık Seyrani ve Türk Kültürü Kongresi (ss. 57-63). Kayseri: Develi Belediyesi; https://www.haberler.com/kirkpinar-in-davetiyesi-kirmizi-dipli-mum-6165522-haberi/Erişim, (Erişim tarihi: 23.07.2019).
Ayrıntılı bilgi için bakınız
Gönenç Güler, E. (2007). Markalaşma Sürecinde Edirne. İstanbul: Ege Basım.