Edirne Dar’ül Hadis Camii

Doğal ve Kültürel Miras Cami

Günümüzde Edirne’nin merkez ilçesinde bulunan Kaleiçi semti dışında yer alımaktadır. XV. yüzyılda Osmanlı Padişahı II. Murad Han döneminde Tunca Nehri kıyısında, Edirne Surlarının Germe (Kerme) Kapısı ile Manyas Kapısı arasında yer alan İbn-i Arap Mahallesi’nde yapımına 1435 yılında başlanan tarihi camidir. Dar’ül Hadis Camii’nin yapımı ile ilgili bir rivayete göre Sultan II. Murad Han bir gece rüyasında Hz. Muhammed’i görür. Hz. Muhammed, II. Murad Han’dan Edirne’de bir Hadis Okulu ve bir cami inşa etmesini ister. Bunun üzerine uykusundan uyanan II. Murad Han hemen medresenin inşaatına başlanmasını emreder ve ilk temel taşını kendisi koyar. Bu bakımdan halk arasında bu camide yapılan ibadetlerin kabul derecesi bakımından özel bir yeri olduğu düşünülmekte ve camiye sanki cennetten bir bahçe benzetmesi getirilmektedir. İlk olarak bünyesinde Hadis Okulu olarak eğitim veren medrese ve camiden oluşan külliye olarak inşa edilmiştir. 1910 yılına kadar medrese faal iken 1911 yılında Balkan Savaşları sonucu medrese, minare ve revaklar büyük yıkıma uğramıştır. Yenileme çalışmalarından sonra Dar’ül Hadis Camii olarak kullanılmaya devam etmektedir.

Topkapı Sarayı’nda bulunan cami vakfiyesinden elde edilen bilgilere göre Balkanlarda yer alan ilk yükseköğretim kurumu olan Dar’ül Hadis Camii’nin ihtiyaçlarının karşılanması için bünyesinde 188 adet dükkan, iki adet fırın, üç adet ev ve iki adet köy bulunan vakıfların gelirleri Dar’ül Hadis Camii’ye bağlandı. İstanbul’un fethinden sonra adı Ebu’l-Feth ve daha sonra Çağ Açan Hükümdar ve Kayser-i Rum adı ile Avrupa’da Grand Turco (Büyük Türk) veya Turcarum Imperator (Türk İmparatoru) olarak bilinen Osmanlı İmparatorluğu’nun yedinci padişahı Fatih Sultan Mehmed, Han Dar’ül Hadis Okulu’nda ilk hadis eğitimini almıştır.

Dar’ül Hadis Camii mimarisinde kuzey cephesinin tamamında, doğu ve batı cephesinin ise yarısından fazlasında yer alan ahşap revaklar bulunmaktadır. Cami dikdörtgen planlı iki bölümlü tek minareli bir yapıya sahiptir. Caminin yapı malzemesi kesme taşlardan oluşmaktadır.

Dar’ül Hadis Camii haziresinin ortasında Çirmen’de vefat eden Edirne’nin sekizinci Valisi Şehit Karaman Bey Bin Mehmed Bey Bin Karaman’ın etrafı direkli ve üzeri kubbeli bir kabri bulunmaktadır. Burada Dar’ül Hadis’in ilk baş müderrisi Fahrettin-i Acemi Hazretlerinin kabri de vardır. Bu kabrin mezar taşları demiryolu yapımı esnasında kaybolmuştur. Dar’ül Hadis Camii’nin bahçesinde bulunan kapalı ve açık türbelerde ise Edirne’de vefat eden Osmanlı şehzade ve sultanlarının kabirleri bulunmaktadır. Kapalı türbelerde bulunan kabirler;

Sultan II. Murad Şehzadesi Hüseyin Çelebi (853/1448) (Fatih Sultan Mehmed’in kardeşi),

Sultan II. Murad Şehzadesi Orhan Çelebi (855/1450) (Fatih Sultan Mehmed’in kardeşi),

Sultan II. Mustafa’nın kızı Hatice Sultan (1110/1698),

Sultan II. Mustafa’nın şehzadesi Ahmet (1115/1703),

Sultan III. Ahmet’in kızı Rukiye Sultan (1110/1698),

Sultan III. Ahmet’in şehzadesi Mehmet (1125/1713),

Sultan III. Ahmet’in şehzadesi Sultan Selim (1127/1715),

Sultan III. Ahmet’in kızı Zeynep Sultan (1127/1715).

Duvarları açık olan türbelerde bulunan kabirler;

Sultan I. Selim kızı Hafize Sultan (Kabri kırık olduğundan tarihler tespit edilememiştir),

Sultan II. Mustafa’nın kızı Ümmü Gülsüm (1112/1700).

Dar’ül Hadis Camii peyzaj ve çevre düzenlemesi ile 2001-2005 yılları arasında En Çevreci Kamu Binası Ödülü, 2006 yılında Diyanet İşleri Başkanlığı Camiler Arası Türkiye Birinciliği Ödülü, 2007 yılında Edirne Valiliği Çevre Ödülü, 2008 yılında En bakımlı Vakıf Eseri Ödülü, 2009 yılında Edirne İl Müftülüğü Camiler Haftası En Güzel Cami Ödülü, 2010 yılında Edirne Valiliği Takdirnamesi ve 2011 yılında ise Çevre ve Orman Bakanlığı En İyi Çevre Düzenlemesi Edirne Birinciliği ödüllerini kazanmıştır.

Yararlanılan Kaynaklar

https://www.trakyagezi.com/darul-hadis-camii/, (Erişim tarihi: 26.11.2019); https://www.dunyabizim.com/gezi-mekan/bir-cennet-bahcesi-gibi-darul-hadis-camii-h15814.html, (Erişim tarihi: 26.11.2019); Tanman, M. B. (1993). Darülhadis Camii, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı: 534; Tosyavizade, R. O. (2013). Edirne Rehnüması (Edirne Şehir Klavuzu). İstanbul: Edirne Valiliği Kültür Yayınları.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

https://edirne.ktb.gov.tr/TR-147882/edirne-darul-hadis-camii.html, (Erişim tarihi: 26.11.2019).