Devre Mülk

Konaklama Tesisi Apart Otel Yazlık Konut

Devre mülk hakkı Türk hukuk sisteminde ilk olarak 01.06.1985 tarihinde Kat Mülkiyeti Kanunu’na ekleme yapılarak yer aldı. İlgili yasada devre mülk tanımı şu şekilde yapılmaktadır: “Mesken olarak kullanılmaya elverişli bir yapı veya bağımsız bölümün ortak maliklerinden her biri lehine bu yapı veya bağımsız bölümden yılın belli dönemlerinde istifade hakkı, müşterek mülkiyet payına bağlı bir irtifak hakkı olarak kurulabilir. Bu hakka devre mülk hakkı denir”. Devre mülk sahipleri yılın belli dönemlerinde söz konusu konuttan faydalanma, bu hakkını başkasına devretme veya miras olarak bırakma haklarına sahiptir; ancak bu kişilerin devre mülk sözleşmesinde yer alan yükümlülüklere uyma, ortak giderlere katılma, kullanılacak dönemin sonunda mülkü boşaltma gibi sorumlulukları bulunmaktadır.

Devre mülk ve devre tatil sistemleri alternatif bir turizm çeşidi olarak görülmektedir ve dar gelirli aileler için ödeme kolaylığı sağlayabilmesi, bireylere ekonomik ve kaliteli tatil yapma fırsatı sunabilmesi açısından turizm sektöründe önemli bir yere sahiptir. Turizm işletmeleri de devre mülk sistemleri sayesinde doluluk oranlarını arttırabilmektedir. Bu işletmelerdeki doluluk oranının artması sonucunda ise yeni istihdam alanları ve fırsatları sunmakta, bölgesel turizmin gelişmesine katkı sağlamakta ve ülke ekonomisinin canlanmasında rol oynamaktadır. Bu sistem ile hem tatilci hem işletmeci hem de ülke ekonomisi fayda sağlamaktadır. Her yıl aynı zaman diliminde ve aynı yerde tatil yapmak istemeyen tatilciler, gelirlerini üyelik aidatları ve değişim ücretlerinden sağlayan tatil değişim şirketleri aracılığıyla sahip oldukları hakkı farklı zamanlarda farklı tesislerde tatil yaparak değerlendirebilmektedir. Böylece tüketiciler değişik kültürlerle tanışarak farklı deneyimler kazanabilmektedir.

Bu sistemde sezondaki yoğunluk durumuna göre, en yoğundan başlamak üzere sırayla kırmızı sezon, beyaz sezon ve mavi sezon şeklinde kategoriler bulunmaktadır. Kırmızı sezonda, devre mülk sahipleri yılın herhangi bir zamanında hakları olan haftalarını kullanabilirken; mavi sezondaki bir haftaya sahip olan tüketiciler ise sadece bu sezon içinde haklarını kullanabilmektedir. Bu sistemde yeterli yasal düzenleme olmaması nedeniyle işletme sahipleri sahtekârlık, pazarlama maliyetleri, işgücü eksikliği, sermaye maliyetleri gibi sorunlarla karşı karşıya kalırken; tüketiciler ise satın alma problemleri ve mülkiyet hakları ile ilgili sorunlarla karşılaşabilmektedir. Türkiye’de devreli sistemler kaplıca merkezlerinin yoğun olduğu bölgelerde daha yaygın görülmektedir. Kaplıca merkezlerinde sunulan sağlık hizmetleri ve uygun fiyat uygulamaları tüketicileri devre mülk satın almaya itmektedir. Elli yılı aşkın süredir faaliyet gösteren devre mülk sisteminin yıllık olarak 14 milyar ABD Doları gelir oluşturduğu, dünya genelinde yaklaşık 20 milyon devre mülk sahibi olduğu bilinmektedir.

Referanslar

Artuğer, S. (2006). Turistik Bir Ürün Olarak Devre Mülk ve Devre Tatil Sistemlerinin Turizm Endüstrisi Açısından Değerlendirilmesi (Bodrum Yöresinde Bir Uygulama) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Bolu: Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü; Havutçu, A. A. (1987). Devre Mülk Hakkı. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları; Kat Mülkiyeti Kanunu (1965). RG. 2.7.1965-12038, https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.634.pdf, (Erişim tarihi: 15.12.2020).

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Selvi, M. S. ve Artuğer, S. (2006). Turizmde Devre Mülk-Devre Tatil. Ankara: Detay Yayıncılık.