Dengere Cami
Doğal ve Kültürel Miras Cami
(Çavdır - Bölmepınar Köyü, Burdur)
-
2024
Dengere Cami, Burdur’un Çavdır ilçesine bağlı Bölmepınar Köyü’nde yer almaktadır. Dengere Cami, Türk-İslam mimarisi özelliklerini yansıtmakta olup, Anadolu Selçuklu Devleti ve Beylikler Dönemi'ne ait ahşap direkli, toprak damlı camilerin Osmanlı Dönemi'ndeki örneklerindendir. Dengere Cami'nin bir kitabesi bulunmadığı için kim tarafından ve ne zaman yapıldığı net olarak bilinmemektedir. Ancak Burdur Valiliği Kültür Envanterinde ve Vakıflar Genel Müdürlüğü'ne ait eserde XV-XVII. yüzyıllara ait olduğu bilgisi yer almaktadır. Giriş kapısının üzerindeki tarih, kaynaklara göre yapının onarım tarihini işaret etmektedir. Kuzey duvarıyla birlikte minare şerefesinde tekrarlanan 1771 tarihinin ise minarenin yapım yılı olduğu düşünülmektedir. Böylelikle yapının en azından bu tarihten önce inşa edildiğini ifade etmek mümkündür.
Dengere Cami mimari açıdan incelendiğinde dikdörtgen bir plana sahip olduğu görülmektedir. Düz kirişlerle süslenen tavan kısmı, cami merkezinde konumlandırılan dört adet direk sayesinde ayakta durmaktadır. Ahşap sütunlar sekizgen yapıya sahiptir. Sütun ayakları ise klasik devir mermerden yapılmıştır. Minber, oyma-geçme tekniğiyle ahşaptan yapılmış olup pervazlarında ve ahşap yüzlerinde geometrik boyama süsleri bulunmaktadır. Ahşap süslemeler, giriş kapısında, minberde, pencere pervazlarında görülmekte; taş süslemeler ise caminin son safındaki mihrabiyede, giriş kapısında, mihrapta ve mihrabın doğusundaki cami kabartmasında bulunmaktadır. Camide en fazla kullanılan süsleme şekli olan kalem işi süsleme tekniği, mihrapta, minberde, pencere çerçevesinde ve caminin iç tavanı gibi birçok bölümde kullanılmıştır. Bu süslemeler kırmızı, beyaz, siyah, gri, kahverengi ve mavi renklerle yapılmıştır.
Dengere Cami, 1938, 1966, 1968 ve 2004 yıllarında çeşitli onarımlar geçirmiştir. Caminin 1938’deki onarımında toprak ve çam ağacı kabuklarıyla yapılmış olan dam yenilenmiştir. 1966 yılında yapıya ait olan batı duvarı yeniden inşa edilmiştir. 1968'de gerçekleştirilen restorasyon çalışmaları sırasında, caminin toprak damlı üst örtüsü çinko ile kaplanarak çatı haline getirilmiştir. 2004 yılındaki onarımda, çatının üzerinde bulunan çinko kaldırılarak, alaturka kiremitlerle kaplanmıştır. Dengere Cami, 12.03.1983 tarihinde A-4197 sayılı kararla Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu tarafından tescil edilmiştir.
Referanslar
Atasoy, S. (2013). Burdur’un İlçelerindeki Türk Dönemi Eserleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Denizli: Pamukkale Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü; Burdur Kültür ve Turizm Müdürlüğü. (2024). Dengere Cami, Erişim Adresi: https://burdur.ktb.gov.tr/TR-155559/dengere-cami.html, (Erişim tarihi: 13.02.2024); Eroğlu, S. (2013). Burdur-Dengere Köyü Camisi'nin Ahşap Üzerine Kalemişi Bezemeleri, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(29): 233-248; Şahin, E. ve Halaç, H., H. (2022). Dengere Cami Bozulmaları ve Koruma Önerileri, The Journal of Academic Social Science Studies, 15(89): 323-342; Şaman Doğan, N. (2008). Isparta'da Selçuklu ve Beylikler Dönemi Mimarisi. Isparta İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü; Vakıflar Genel Müdürlüğü. (1977). Türkiye'de Vakıf Eserler ve Eski Abideler-II. Ankara: Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları.