Bursa’nın doğu kısmında, Uludağ’ın kuzey yamacında, deniz seviyesinden 340 metre yükseklikte yer almaktadır. Şehir merkezine 12 kilometre uzaklıkta olan Cumalıkızık, Yıldırım ilçesine bağlı Osmanlı mimarisini yansıtan bir köydür. Cumalıkızık Köyü, Osmanlı mimarisini geçmişten günümüze yansıtan özelliğiyle kırsal yaşamın içerisinde, bölge halkıyla bütünleşmiş bir yerdir. Ayrıca, yöre insanı, tarımsal faaliyetlerini gerçekleştirmeye devam ederek kırsal bir yaşam müzesi olma özeliğini de devam ettirmektedir.

UNESCO tarafından Haziran 2014 tarihinde düzenlenen toplantıda, kültürel kategoride Bursa ve Cumalıkızık: Osmanlı İmparatorluğunun Doğuşu Dünya Miras alanı adı altında Bursa’nın Hanlar bölgesi, Sultan Külliyeleri ile birlikte Cumalıkızık UNESCO Dünya Miras Listesi’ne girdi. Bu tarihten sonra da köyün sahip olduğu tarihi, doğal ve kültürel değerlerin korunması ve yaşatılmasına yönelik çalışmalara ağırlık verildi. Cumalıkızık, 180’i halen kullanılan, bazılarında ise koruma ve yenileme çalışmalarının yapıldığı toplam 270 ev ile Osmanlı dönemi konut dokusunu günümüze taşımaktadır. 1980’li yıllarda sahip olduğu kültürel ve tarihi değeri anlaşılan köy, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu tarafından koruma altına alındı ve günümüze kadar çeşitli yarışmalar, projeler ve kültürel-sanatsal etkinliklerle Cumalıkızık’ın sahip olduğu kültürel değerler insanlara aktarılmaya çalışıldı. Örneğin, Cumalıkızık’ta 1998 yılından bu yana her yıl Haziran ayının son haftasında Cumalıkızık Ahududu Şenliği düzenlenmektedir. Böylece yörede yaşayan insanların hem geçmişle bağı kopmamakta hem de turistik bir çekim kaynağı yaratılmış olmaktadır.

Bölgenin dünya kültürel mirası listesine girmesiyle birlikte yerli ve yabancı ziyaretçiler Cumalıkızık’ı bir kültür destinasyonu olarak ziyaret etmeye başladı. Bursa kent merkezine yakın bir noktada ve bazı transit yolların kesişiminde bulunan, sahip olduğu eşsiz doğal, kültürel ve tarihi özellikleri ile Cumalıkızık son yıllarda rağbet gören bir turistik destinasyon haline geldi.

Cumalıkızık, Osmanlı sivil mimarisinin yerel dokusu bozulmamış örneklerini oluşturmakta ve Osmanlı özgün sivil mimari örneklerinin en güzel yapı formlarından olan geleneksel konutları ile ulusal ve uluslararası alanda kültürel miras olarak önem taşıyan bir yerleşimdir. Cumalıkızık, yılın her mevsimi çok sayıda turisti ağırlamaktadır. Özellikle yerli ziyaretçilerin yazın uğrak noktaları arasında yer almaktadır. Cumalıkızık’ta hafta sonları kurulan pazar, yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çekerken, köy halkının kendi üretimleri olan erişte, tarhana ve tatlılar da turistlere pazarlanmaktadır. Cumalıkızık köylüleri geçimlerini tarımla ve son yıllarda bölgeye gelen turist sayılarının artışı ile birlikte turizmden sağlamaktadırlar. Ayrıca, ceviz, kestane, kiraz ve her yıl düzenlenen ahududu şenlikleri ile ticari faaliyetlerini gerçekleştirmektedirler. Köyde başlıca gezilebilecek yerler; tarihi Cumalıkızık evleri, camileri, çeşmeleri, hamamları ve anıt çınar ağaçlarıdır. Cumalıkızık’ta büyük ve küçük birçok otel işletmeleri bulunmaktadır. Köyde konaklama imkanları genel olarak tarihi evlerin restore edilmesi ile pansiyon olarak kullanılan tesislerde gerçekleştirilmektedir. Belde halkının, ailelerin yaşadığı konakların ya tamamı ya da bir bölümü pansiyon olarak kullanılmaktadır.

Referanslar

Bursadabugün (2016). Bursa’da Cumalıkızık’a turist akını, https://www.bursadabugun.com/haber/bursa-da-cumalikizik-a-turist-akini-760877.html, (Erişim tarihi: 12.03.2021); Kültür ve Turizm Bakanlığı (Bursa İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü) (2021). Cumalıkızık Evleri https://bursa.ktb.gov.tr/TR-70245/cumalikizik-evleri.html, (Erişim tarihi: 10.03.2021); Kültür ve Turizm Bakanlığı (Bursa İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü) (2021). Dünya Miras Listesinde Bursa, https://bursa.ktb.gov.tr/TR-109565/dunya-miras-listesinde-bursa.html, (Erişim tarihi: 10.03.2021); Kültür ve Turizm Bakanlığı (Tanıtma Genel Müdürlüğü) (2021). Gezilecek Yerler, https://tanitma.ktb.gov.tr/TR-22598/gezilecek-yerler.html, (Erişim tarihi: 10.03.2021); Yıldırım Belediyesi, (2021). Cumalıkızık. https://www.yildirim.bel.tr/turizm-detay/Cumalikizik/11, (Erişim tarihi: 10.03.2021).

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Beşli F. ve Bütün, C. (2014). Bursa Köyleri - I (Somut Olmayan Kültürel Miras). Bursa: Bursa Büyükşehir Belediyesi; Elbas, A. (2014). Bursa Köylerinde Geleneksel Mimari ve Arkeoloji. Bursa: Bursa Büyükşehir Belediyesi.