Çocuk Spesiyalleri

Gastronomi Kavram

Çocukların besin gereksinimleri büyüme hızlarına, genetik, kültürel ve metabolik özelliklerine göre farklılık göstermektedir. Bundan dolayı her çocuğun sağlıklı bir şekilde yaş ve özel durumlarına (hastalık, alerji, vb.) göre beslenmesi gerekmektedir. Çocuk spesiyalleri bu gibi durumlarda çocuklara özgü hazırlanan menülerden oluşmaktadır.

Her çocuğun doğumdan sonra anne sütü ile beslenmesi sağlığı için önemlidir. Anne sütüyle birlikte dört-altı aylar arası ek gıdalara geçilmekte, sonrasında ilerleyen aylarda sıvı ve posalı gıdalar yerini daha katı yiyeceklere bırakmaktadır. Bu geçişlerde çocukların gelişim süreçlerine özgü menüler, önce anne, sonrasında sağlık kuruluşları, eğitim kurumları, yiyecek içecek işletmeleri vb. tarafından hazırlanır. Spesiyallerin hazırlanmasında çocukların sağlıkla ilgili bir sorunları varsa bunlar göz önüne alınır.

Okulöncesi çocuk spesiyalleri: Okulöncesi dönem, çocukların aktivitelerinin arttığı, enerji gereksinimlerinin yükseldiği bir dönemdir. Bu dönemde televizyon alışkanlığı, oyun vb. etkenlerden dolayı çocuklar yemeğe karşı ilgisiz olabildiği gibi, bazı çocuklarda yemeğe karşı aşırı ilgili olabilmektedir. Bu dönemde çocukların sağlıklı olabilmeleri için dengeli beslenmeleri gerekmektedir. Bunun içinde standart olarak, süt, tereyağı, peynir, yumurta, ekmek, makarna, sebze, meyve ve et ürünleri öğünlere göre dağılımları sağlanarak tüketmelidirler. Çocuklara özel hazırlanacak spesiyallerde, çocuğun sağlık durumu göz önüne alınarak; yemeğin besin değeri, rengi, yapısı, şekli, kıvamı, tat ve lezzeti, pişirme yöntemleri ve çocuğun kültürel özelikleri göz önüne alınmalı, yemeğin sunumu görsel olmalı ve çeşit yönünden çekicilik sağlanmalıdır.

Okul çağı dönemi spesiyaller: Okul çağı çocukların çoğunluğu ev dışında okul veya ticari işletmelerde yemek yeme durumundadır. Bu durum çocukların yemek yeme alışkanlıklarını etkileyebilir. Ticari işletmeler, okul çağı çocuklarına yönelik özel fiyatlarda ve miktarlarda spasiyaller sunmaktadırlar. Bu spesiyallerin içerisinde genellikle, köfte, patates ve ayrandan oluşan menü seçeneği yer alırken, fast-food sunan işletmelerde de hamburger, patates ve gazlı içecekten oluşan menüler bulunmaktadır. Sağlık problemi olan diyabet ve çölyak vb. rahatsızlıkları olan çocuklara da son yıllarda spesiyal sunan işletmeler bulunmaktadır.

Erinlik dönemi spesiyaller: Bu dönem, çocukların çocukluktan ergenliğe geçiş dönemini kapsamakla birlikte, çocuktan çocuğa besin gereksinimi farklılık göstermektedir. Bu gereksinim, kronolojik yaştan ziyade fizyolojik yaş ile ilgilidir. Okul çağı çocuklarına göre bu dönemde besin gereksinimi iki kata kadar artmakta, fakat ev dışında daha fazla dışarda yemek yeme alışkanlığı artmaktadır. Bu dönemdeki çocuklara özgü sunulan spesiyaller genellikle gazlı içecekler, sandviçler, pizza, pide, hamburger, pasta, börek gibi yüksek kalorili yiyecek ve içeceklerden oluşmaktadır.

Referanslar

Aydın, A. (1996). Beslenme ve Beslenme Bozuklukları. İçinde; T. Onat (Editör) Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları. İstanbul: Eksen; Kurdoğlu, G., Saner, G., Sökücü, S., Demirkol, M., ve Günöz, H. (1993). Beslenme ve Beslenme Bozuklukları. İçinde; O. Neysi ve T. Ertuğrul (Editörler) Pediatri. İstanbul: Nobel; Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Kurumu (2013). Okul Öncesi ve Okul Çağı Çocuklara Yönelik Beslenme Önerileri ve Menü Programları. Ankara: Koza Matbaacılık.