Cedid Cami

Doğal ve Kültürel Miras Cami

(Yakutiye Erzurum, 1679 - )

Cedid Cami, Erzurum'un Yakutiye ilçesine bağlı Derviş Ağa Mahallesi'nde, Cedid Cami Sokak numara 22’de yer almaktadır. XVII. yüzyıl Osmanlı Dönemi’ne ait olduğu bilinen yapının inşa kitabesi bulunmamaktadır. Vakıflar Genel Müdürlüğü mülkiyetinde olan cami, Hacı Mennan Vakfı adına kayıtlıdır. Vakıflar Genel Müdürlüğü tescil belgesine göre Cedid Cami 1679 yılında inşa edilmiştir. Vakıflar Genel Müdürlüğü’ndeki aynı belgeye göre yapı 1977 yılında onarım geçirmiştir. 

Cami kuzey güney doğrultusunda düzgün olmayan dikdörtgen planlıdır. Caminin, doğu ve batı cephelerine bitişik sonradan inşa edilen konutlar vardır. Güneyinde ise küçük bir avlu bulunmaktadır. Yapıya giriş kuzey cephe üzerinde yer alan kapıdan sağlanmaktadır. Kapıdan son cemaat yerine geçilmektedir. Son cemaat yeri düzgün olmayan dikdörtgen plana sahiptir. Bu mekânın kuzeybatı köşesindeki kapıdan kadınlar mahfiline, kuzeyindeki kapıdan ise harime girilmektedir. Harim giriş kapısının iki yanında dört pencere vardır. 

Harim mekânı kuzey güney doğrultusunda dikdörtgen planlı olup kırlangıç tavan ile örtülüdür. Harimin güney duvarında mukarnas kavsaralı mihrap nişi bulunmaktadır. Mihrap nişinin iki yanında dikdörtgen formlu birer dolap nişi vardır. Harimin kuzeyinde dört ahşap sütuna oturan kadınlar mahfili yer almaktadır. Mekân güney, doğu ve batı cephelerdeki pencerelerle aydınlatılırken doğu duvarında yer alan kapıdan küçük bir mekâna geçilmektedir. Bu mekânın güney duvarında pencere, kuzey duvarında ise giriş kapısı bulunmaktadır. 

Cedid Cami moloz taş malzemeden inşa edilmiştir. Ancak farklı zamanlarda yapılan onarımlar ve tamiratlar ile doğu, batı ve güney cephesi sıvanmıştır. Kuzey cephe ise düzgün kesme taş ve suni taş malzeme ile kaplanmıştır. Caminin doğu cephesinde iki, batı cephesinde bir güney cephesinde ise iki pencere yer almaktadır. Kuzey cephenin ortasında ise dikdörtgen formlu yuvarlak kemerli giriş kapısı bulunmaktadır. Kapının her iki yanında iki katlı düzenlenen ikişer pencere mevcuttur. Kuzey cephe yapılan onarımlarla orijinalliğini kaybetmiştir. Yapının kuzeybatı köşesine sonradan eklenen ahşap malzemeli minarenin üzeri saç ile kaplanmıştır. 

Referanslar

Çeltik Şahlan, K. (2023). Restoration Project of Central Cedit Mosque in Erzurum, Gazi University, Journal of Science Part B: Art, Humanities, Design And Planning, 11(1): 153-167; https://erzurumansiklopedi.com/cedid-camii/, (Erişim tarihi: 09, 03. 2024); https://erzurum.ktb.gov.tr/TR-56081/camiler.html, (Erişim tarihi: 09, 03. 2024).