-
2025
“Keşan’ın Anavatanı, Balıkçılığın Başkenti” olarak anılan Trabzon ilinin Çarşıbaşı ilçesi Trabzon - Giresun sahil yolu üzerinde, Trabzon ilinin batısında bulunur ve il merkezine otuz altı kilometre uzaklıktadır. Doğusunda Akçaabat batısında Vakfıkebir ilçesi yer alır. 1944 yılında bucak, 1954 yılında belediye ve 1991 yılında da ilçe olmuştur. Çarşıbaşı’nın eski adı İskefiye olup 1962 yılında bugünü adı verilmiştir. İklim, Karadeniz ikliminin tipik bir örneğidir. Bütün mevsimlerde yağış görülebilir. Yerleşme alanları dağınıktır. Akarsular içerisinde en önemlisi İskefiye deresidir. Kaldırım yaylası ilçenin en büyük yaylasıdır. Arazi yapısı genellikle dağlık ve eğimlidir. İlçenin yirimi üç köy ve mahallesi bulunmaktadır; Burunbaşı, Büyükdere, Çarşıbaşı mah., Çallı, Erenköy, Gülbahçe, Fener, Kadıköy, Kavaklı, Kaleköy, Kerem, Kovanlı, Küçükköy, Pınarlı, Samsun, Salova, Serpil, Şahinli, Taşlıtepe, Veliköy, Yavuzköy, Yeniköy, Zeytinlik'tir. İlçe tarımında önceleri soğan yetiştiriciliği önemli yer tutmaktaydı. Sebzecilik ve seracılık gelişmemiştir. Hayvancılık ekonomik sebepler ve göç nedeniyle gittikçe azalmaktadır. İlçede sosyal etkinlikler pek fazla değildir. İlçede kemençe, horon ve futbol bir tutkudur. Yöre halkı çeşitli işlerini ortaklaşa yapmaktadır. Halk plajı, çocuk bahçesi, futbol stadı, park ve düğün salonu mevcuttur. Geçim kaynaklarından biri balıkçılıktır. Karadeniz’in en temel ürünü olan hamsi üretiminde büyük pay sahibi olan ilçe, sahip olduğu liman ve su ürünleri üretimine dönük sanayi tesisleriyle öne çıkmaktadır. İlçede iki adet balık unu yağı fabrikası ve beş adet balık şoklama-muhafaza deposu bulunmaktadır. Karadeniz bölgesinin ve Türkiye’nin en fazla balıkçı teknesinin bulunduğu ilçedir. Çarşıbaşı’nın bir diğer geçim kaynağı da fındık’ tır. İlçede gerek kaliteye ve gerekse yüzölçümüne göre fındık üretimi bir hayli yüksektir. Karadeniz yöresinde çok kullanılan Keşan 2008 yılında “Çarşıbaşı Keşanı” adıyla (Cİ) Coğrafi İşaret Tescil Belgesi almıştır. Ülke genelinde halk eğitimi alanında yapılan değerlendirmede Çarşıbaşı Keşanı “İlhamımızı Gelenekten Aldık” temasıyla hazırlanan “KEŞAN 61” projesiyle on örnek uygulama arasına girerek ödül almıştır.
İlçe turizm açısından zengindir fakat ilçede turizm tesisi yoktur. Dışarıdan ilçeye gelen ziyaretçilerin/misafirlerin kalabileceği konaklama tesisi olarak sadece 2002 yılında yapılan yirmi yedi odalı ve seksen yataklı Öğretmenevi vardır. İlçeye az sayıda gelen yerli ve yabancı turistler konaklamalarını genelde Trabzon şehir merkezinde ya da otel bulunan diğer ilçelerde yapmaktadır. Yeme-içme olanakları olarak da ilçede belediye belgeli üç adet lokanta bulunmaktadır. Ulaşım konusunda ise ilçe merkezi sahil şeridinde yer aldığı için nispeten daha iyi durumdadır. Hem Karadeniz sahil yolu üzerindedir hemde Trabzon’a yakındır. Ayrıca, en uzak köyü/mahallesi ile ilçe merkezi arasındaki yaklaşık 20-25 kilometrelik yol asfaltla kaplıdır. Tarihi ve doğal güzellikleri bulunmasına rağmen turizm açısından yeterli payı alamamaktadır. Denizle iç içe olan ilçe deniz turizmi açısından istenilen dereceye gelememiştir İlçenin en önemli iki tarihi mirasından biri Kılita Kalesi’dir. Ortaçağ'da kurulmuş bir gözetleme kalesi, nöbetçi kulesi ya da garnizon tabyası olabileceği şeklinde değerlendirilmektedir. Bir diğeri de Yoroz Feneri’dir. 118 yıldır denizcilere yol göstermektedir. Fener Osmanlı Devleti tarafından 1886’da Fransızlara yaptırılmış ve halen kullanılmaktadır. Bunların haricinde, Yavuz Köyü'nde “Haçlı Mağara” ve “Kayıktaşı,” Yoroz da “Tarihi Köprü” “Yoroz Değirmeni”, Pınarlı da “Sultan Reşad’ın Tuğrası-Hüvel Muin” Kadıköy’de “Dibek Taşları” ve “Hatice Suyu”, Büyükdere’de “Kilise Kıranı”, Burunbaşı’nda “Hazer Kıranı,” Zeytinlik’te “Mermida Tepesi,” “Marap Çeşmesi” ve “Balbalın Ziyaret Yeri,” Çarşıbaşı Mahallesinde “Sukola Çeşmesi” tarihi ve turistik mekânları bulunmaktadır. Üç adet halk plajı; Belediye, Kale ve Yoroz plajları ile üç adet cami; Büyükdere Sahil, Merkez Eski ve Merkez Yeni camileri vardır.
Referanslar
Akıntürk, N. (2012). Her Yönüyle Çarşıbaşı. Trabzon; https://tr.wikipedia.org, (Erişim tarihi: 18. 02. 2025); http://www.carsibasi.gov.tr, (Erişim tarihi: 18. 02. 2025); https://www.carsibasi.bel.tr, (Erişim tarihi: 18. 02. 2025); Keleş, i. (2018). Trabzon İli Çarşıbaşı İlçesi Halk Bilimi Monografisi. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Trabzon: KTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü.