-
2020
Çift motorlu kısa veya orta menzilli ve deniz seviyesinde yaklaşık 1800 metre piste sahip hava alanlarına iniş kalkış yapabilen bir ticari uçak modelidir. Öncülleri olan B-707 ve B-727 ticari uçak tiplerine göre daha kısa pistlere ve daha sınırlı donanımlara sahip daha küçük bölgesel hava alanlarına hizmet vermesi amacıyla tasarlandı. Boeing işletmesi, pazarda müşterilerden gelen bu yöndeki yoğun talebi karşılamak için B-727 uçak modelini duyurduktan kısa bir süre sonra üretim hattına B-737 modelini de ekleyerek satışa sundu. Bu model, pazardan gelen yoğun talebin oluşturduğu hızlı davranma baskısı ve de öncüllerinin tasarımsal başarısı nedeniyle hem kargo taşıma özellikleri açısından konvertibiliteye sahip olması noktasında hem de gövde tasarımında B-707 ve B-727 modellerinin bazı önemli yapısal ve işlevsel özelliklerini taşımaktadır. Bu kapsamda uçuş kontrol yüzeyleri ve kargo taşıma açısından sahip olduğu dönüştürülebilirlik özelliklerini B-727 modelinden ve gövdesel özelliklerini de B-707 ve B-727 modellerinden almıştır denilebilir. Ancak ilk modellerinden itibaren gerek sahip olduğu teknoloji ile gösterdiği daha düşük maliyetli performans özellikleri gerekse de genel hatlarıyla sahip olduğu güncellenmiş tasarımıyla kendi segmentinde önemli bir menzile sahip olduğu gibi öncüllerine ve de kendi segmentindeki diğer uçaklara göre hem daha ergonomiktir hem de manevra kabiliyeti daha yüksektir. B-737 sivil hava taşımacılığı endüstrisinin en çok talep ettiği ticari uçak modelidir. Bunun en önemli nedeni üretildiği ilk günden bu yana toplamda on binin üzerinde satışının yapılmış olmasıdır. Diğer yandan havayolu işletmelerinin farklı ihtiyaç ve talepleri nedeniyle 18 farklı versiyonda üretimi yapılmaya devam etmektedir. Bu kapsamda her modelin kendine özgü ve ayırt edici özellikleri vardır. Örneğin ilk model olan B 737-100 modeli daha kısa gövdeliyken bir sonraki model olan 737-200 daha uzun olup daha fazla yolcu taşıyabilmektedir. Boeing 737 ilk tanıtıldığında 70 -100 arası yolcu taşıyabileceği duyurulmuşken bugün 737-300 modeli ekonomi konfigürasyonunda 149 yolcu taşıma kapasitesine sahiptir. Bu nedenle standart yolcu kapasitesi olarak 1967 yılında üretilen ilk modeli temel alırsak 107 yolcu kapasitesine sahiptir diyebiliriz ancak farklı konfigürasyonlarda farklı yolcu taşıma kapasitesine, donanımlara (analog kokpit görüntü sistemleri ya da dijital kokpit (CRT) görüntüleme sistemlerine sahip olma gibi) ve performans özelliklerine sahiptir. Bu ticari uçak modeli sadece sivil hava taşımacılığının değil aynı zamanda NASA (National Aeronautics and Space Administration) tarafından bir adet satın alınarak gelişmiş hava taşıma aracı deneylerinde de kullanılmıştır. Boeing 737 ticari hava taşımacılığı operasyonlarını icra etmeye başladığı ilk günden bu yana tüm alt modelleri ile geri döndürülemeyecek derecede hasar aldığı 167 adet, toplamda ise 493 adet kazaya karıştı. Bu kazalardan 78’i can kaybı yaşanmasına neden oldu.
Referanslar
Aircraft Commerce, 2010, 737NG Family and CFM56-7B Specifications, Fleet And Developme- nts, Aircraft Operator’s and Owner’s Guide, 70: 4-30; Aviaiton Safety Network, 2020, B-727 Accident Stats, https://aviation- safety.net/database /types/ Boeing-727/index, (Erişim tarihi: 25.07.2020); Aviaiton Safety Network, 2020, B-727 Accident Stats, https://aviation-safety.net/database/types/Boeing-737-series/index, (Erişim tarihi: 25.07.2020); Becher, T. (1999). Boeing 757 and 767 (Birinci baskı). Trowbridge: Redwood Book; Boeing (1985). 727 Airplane Characteristics: Airport Planning, ABD: Boeing; Boeing (2014). Fact Sheet: Boeing 737 Facts, http://www.boeing.com/farnborough2014/pdf/BCA /fct%20-737%20Family%20Facts.pdf, (Erişim tarihi: 28.07.2020); Boeing (2017). Statistical Summary of Commercial Jet Airplane Accidents Worldwide Operations 1959 – 2016, http://www.skybrary.aero/bookshelf/books/4239.pdf, (Erişim tarihi: 11.07.2020); Boeing (2020). Historical Snapshot: 727 Commercial Transport, https://www.boeing.com/history/ products/727.page, (Erişim tarihi 01.07.2020); Boeing (2020). Historical Snapshot: 737 Commercial Transport, https://www.boeing.com/history/ products/737-classic.page, (Erişim tarihi 01.07.2020); Casanova, M. A., Leeuwen, V., B., Capelle, C., Finn, S. ve Guo, S., 2019, 2019, An Overview of Commercial Aircraft 2018-2019. Londra: DVB Bank SE- Aviation Research dynamics, (İkinci baskı). New York: Springer Incorparation; Gilchrist, P. (2000). Boeing 747 Classic. Singapore: MBI Publishing Company: 14; Guy, J. (2019). Boeing’s Famous Trijet 727 Makes Last Commercial Flight, https://edition.cnn .com/travel/article/boeing-727-last-flight-scli-intl/index.html, (Erişim tarihi: 01.07.2020); Hill, L., M. (2002). Boeing 737 (Birinci baskı). Ramsburry: Crowood Press; Marsh, D.P. (1982). Early Conceptual Design: Environmental Issues. İçinde; E. Torenbeek (Editör), Advanced Aircraft Design: Conceptual Design, Analysis and Optimization of Subsonic Civil Airplanes (ss. 31-54). New Delhi: John Wiley & Sons, Ltd. Publication; Newhouse, J. (2007). Boeing Versus Airbus: The Inside Story of The Greatest International Competition in Business, (Birinci baskı). ABD: Random House Incorparation ; Statista (2020). Average prices for Boeing aircraft as of January 2019, by type, https://www.statista. com/statistics/273941/prices-of-boeing-aircraft-by-type/, (Erişim tarihi: 28.08.2020); Steiner, J. (1963). The Development of the Boeing 727, The Journal of the Royal Aeronautical Society, 67(626): 103-110. doi:10.1017/S0368393100090246, (Erişim tarihi, 24.07.2020); Wallace, E., L. (1994). Airborne Stabilizer: Two Decades With NASA Langlev’s 737 Flying LaKoiatory - The NASA History Series, (Birinci baskı). Washington: U.S. Government Printing Office; Wegener, P., P. (1997). What Makes Airplanes Fly?: History, Science, and Applications of Aero-Welsh; R. (1988). Propulsion And Engine Technology: Turbofan Engine Layout, İçinde; E. Torenbeek (Editör), Advanced Aircraft Design: Conceptual Design, Analysis And Optimization Of Subsonic Civil Airplanes (ss. 59-78). New Delhi: John Wiley & Sons, Ltd. Publication.