Belvü Gazinosu

Eğlence İşletmesi Gazino

(Fenerbahçe, İstanbul, 1920’ler – )

Fenerbahçe Kalamış’ta XX. yüzyılın ilk yarısında hizmet veren otel ve gazinodur. İbrahim Dervişzâde’nin sahibi olduğu gazino, denizin hemen kıyısında iki küçük ve yol tarafında bir büyük ahşap binadan oluşan bir tesise sahipti. Bina, Fransız asıllı Alexandre Ralli’nin Rus asıllı eşi Adée Ralli tarafından satın alınan arazi üzerine 1900’lerin başlarında yaptırıldı. Başlangıçta Levantenlere ait bir avcılık kulübü olarak kullanılan, avcılığın yanı sıra deniz tarafındaki iskeleden de balığa çıkılabilen bir mekândı. Mütareke yıllarında yabancı subayların da geldiği kulüp, bu yıllardan sonra Hristo adlı bir Rum tarafından gazino olarak işletilmeye başlandı. Bu dönemde büyük binanın üst odaları otel olarak kullanıldı. Mülkün sahibi olan Ralliler, mekânın işletmeciliğini Aleko ve Andrea adlı iki Ruma verdiler. Otel ve gazino uzun süre bu ikili tarafından işletildi. XX. yüzyılın başında İstanbul Pera’da (Beyoğlu) açılan eğlence mekânlarının (gece kulübü, kafeterya vb.) sayısı giderek arttı, yemeğin ve müzikli eğlencenin bir arada sunulduğu gazinolar, bu süreçte işletilen 20’den fazla müessese ile İstanbul eğlence yaşamına yön verdi. Dimitri’nin Gazinosu, Emperial Gazinosu, Filip’in Gazinosu, Fiks Gazinosu, Alkazar Amerikan Gazinosu, Fener İskele Gazinosu, Olimpos Palas ve Splandit Palas Gazinoları, Eftalipos Gazinosu, Beyaz Park Gazinosu ve Çubuklu gibi bu yıllarda açılmaya başlayan Fener Caddesi’ndeki Belvü Gazinosu da Cumhuriyet Tarihi’nin ilk gazinolarındandır. Fenerbahçe’de Münir Nureddin Selçuk’un Kalamış Kulübü'nün tam karşısında yer alan Belvü Gazinosu, ülkenin ünlü orkestraları, caz müzisyenleri ve Türk müziği solistlerinin sahne aldığı, akşamları gazino seansından sonra caz kulüp olarak hizmet vermeye devam ederdi. Cumhuriyet sonrası dönemde Ankara, Anadolu’nun bazı bölgeleri ve İstanbul’un kışlık semtlerinden yaz tatillerini geçirmeye gelen misafirlerin dışında Avrupa ülkelerinden gelen gazino müşterileri, düzenlenen balolarda orkestra eşliğinde geç vakitlere kadar dans ve müzikle eğlenmekteydi. Binanın içerisinde bulunan pansiyon ile yatılı misafirlerini ağırlayan işletmenin, gazinonun deniz kıyısında olan tarafında bir diğer dinleyici kitlesi ise kıyıya yanaşan sandallardaki halktı. Atatürk’ün en sevdiği müzikli eğlence mekânlarından olan bu gazinoda; Cumhuriyet döneminin ilk kadın solistlerden Deniz Kızı Eftalya’nın sahne aldığı ve 1933 yılında 16 yaşında genç bir solist olarak Müzeyyen Senar’ın ilk gazino programını gerçekleştirdiği biliniyor. 1964 yılından sonra Aleko, Türkiye’den ayrıldı ve gazino işletmesini Muhiddin Öztuna devraldı. Bina daha sonra İş Bankası’na satıldı. 1980’lerde denizin doldurulması suretiyle sahilden geçirilen yol, tesisin motor iskelesi ve küçük koyunun kaybolmasına sebep oldu. Günümüzde bu tesis, birer balık ve ocakbaşı lokantası, bir de bistro ile üç ayrı salonda hizmet vermekte; bistro salonda salı geceleri tango, perşembe akşamları akustik müzik eşliğinde barbekü partileri, cuma ve cumartesi günleri ise canlı müzik dinletileri düzenlenmektedir.

Referanslar

Aksüt, S. (2017). İstanbul’da Eğlence Hayatı Cumhuriyet’ten Günümüze. İstanbul: İnkılâp Kitabevi; Beken, M. N. (1998). Musicians, Audience and Power: The Changing Aesthetics in the Music at the Maksim Gazino of İstanbul (Yayımlanmamış doktora tezi). Baltimore: Maryland Üniversitesi Müzik Bölümü; Belvü Otel ve Gazinosu. (1994). İçinde; N. Akbayar (Editör), Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi: Cilt 2 (ss. 379-380). İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı; Gazinolar. (1994). İçinde; N. Akbayar (Editör), Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi: Cilt 3 (ss. 379-380). İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yayınları.