Bandırma Gemi Müze ve Milli Mücadele Açık Hava Müzesi
Müze Açık Hava Müzesi
(İlkadım, Samsun, 2006 - )
-
2019
Samsun’un İlkadım ilçesinde yer alan Doğu Park içerisinde 35 bin metrekarelik alanda kuruludur. Bu alanda, Milli Mücadele ile özdeşleşen ve Samsun’un önemli simgelerinden biri olan Bandırma Vapuru’nun orijinal çizimlerine uygun olarak inşa edilmiş hali ile açık hava müzesi yer almaktadır. Müze, 19. 05. 2006 tarihinde ziyarete açıldı.
Kurtuluş Savaşı’nın başlangıcında önemli bir yeri olan Bandırma Vapuru, 1878 yılında Glasgow’da yapılmış olup, ilk ismi Tracedero'dur. 1883 yılında Yunan bir firmaya satılan vapurun adı Kyma olarak değiştirildi. 1891 yılında kaza sonucu batma tehlikesi geçirdi ancak yeniden yüzdürüldü. 1893 yılında Osmanlı Devleti’nin deniz yolları işletmesi olan İdare-i Mahsusa tarafından satın alınan vapur, Panderma adı ile yük ve yolcu taşımaya devam etti. 1910 yılında İdare-i Mahsusa statü değiştirerek Osmanlı Seyrüsefain İdaresi adını aldı ve vapurun adı Bandırma olarak değiştirildi. 1915 yılında bir İngiliz denizaltı torpidosu tarafından vurulmasına rağmen yeniden yüzdürüldü. 1919 yılına kadar posta gemisi olarak faaliyet göstermiş olan vapur, 19. 05. 1919 tarihinde Mustafa Kemal Paşa ve heyetini Samsun’a taşımış olup, 1924 yılına kadar posta hizmetlerine devam etti. 1924 yılında ise hizmet dışı bırakılan vapur, Haliç Feneri’ndeki gemi bozmacısı İlhami Söker’e satıldı ve aynı yıl dört ay içinde söküldü.
Orijinal çizimlerine göre yapılan Bandırma Vapuru’nda, Mustafa Kemal Paşa ve dört silah arkadaşının balmumu heykellerle toplantı halinde tasvir edildiği bir oda ile yatak odası yer almaktadır. Vapurun sergi salonuna geçildiğinde duvarların Mustafa Kemal Paşa’nın Samsun’da çekilen resimleri ile donatıldığı göze çarpmaktadır. Sergi salonunda yer alan eserler arasında, Mustafa Kemal Paşa’nın beylik silahı ile Savanora Yatında ve Dolmabahçe Sarayı’nda giydiği kıyafetler dikkati çekmektedir.
Açık Hava Müzesi olarak düzenlenen alanda, savaş malzemeleri, anıt heykel, Birinci Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı sırasında şehit olan 1.200 Samsunlu şehidin adı yer alan yazıt ile Milli Mücadele’nin askeri yönünü simgeleyen bronz kabartmalar yer almaktadır. Ayrıca müzenin çıkışında, Samsun’da başlayan sürecin Cumhuriyet’in kurulmasına kadar gerçekleşen önemli aşamalarını sırasıyla (Atatürk’ün Samsun’a çıkışı, Havza, Amasya Genelgesi, Erzurum Kongresi, Sivas Kongresi, Milli Mücadele, TBMM, Büyük Taarruz, Cumhuriyet) tasvir eden dokuz adet kabartma bulunmaktadır.
Açık Hava Müzesi olarak düzenlenen alanda yer alan savaş malzemeleri incelendiğinde, Kurtuluş Savaşı sırasında ve sonrasında Türk ordusu tarafından kullanılan dört adet top, dört adet deniz mayını, iki adet denizaltı torpidosu ve Türk Yıldızları gösterisinde kullanılmış olan 1972 model F-5 model uçağın yer aldığı görülmektedir. Anıt heykel yedi figürden oluşmakta; Mustafa Kemal Paşa, rütbeli bir asker, Karadenizli Kurtuluş Savaşı milislerini simgeleyen bir Kara Zıpkalı, Ege Yöresi Kahramanlarını simgeleyen bir Efe, kuvvacı bir kadın olmak üzere beş figür ile Kurtuluş Savaşı simgelenmektedir.
Referanslar
Bardakçı, M. (2006). Şahbaba. İstanbul: İnkılap Kitabevi; Ortaylı, İ. (2018). Atatürk. İstanbul: Kronik Kitap; https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/samsun/gezilecekyer/bandirma-gemi-muzesi, (Erişim tarihi: 16.07.2019); https://www.samsun.bel.tr/turizm/bandirma-vapuru, (Erişim tarihi: 16.07.2019).