Aydın’ın Nazilli ilçesine bağlı (tarihi adı Arpaz) Esenköy’de bulunan Arpaz Kalesi literatürdeki bazı kaynaklarda Beyler Kalesi ya da Harpasa Kalesi olarak da anılmaktadır. Antik Karia Bölgesi’nde bulunan bu kalenin ismi; Latince ve Luvi dillerinde, Harpasa antik kenti topraklarında bulunmasından ve yakınlarındaki Akçay’dan dolayı akarsu kenti anlamında Arpa(a)ssa kelimesinden türemiş ve sonrasında Arpaz ismini almıştır. Hisar Tepesi eteklerinde eğimli bir arazi üzerinde bölgedeki taş ve tuğla malzemelerle inşa edilmiştir. Burçlu çevre duvarları payandalarla desteklenerek kale duvarı görünümü kazandırılan kalenin iç kısmında; kule, konak, hamam, sarnıç, havuz, pamuk deposu, müştemilat ve ambar vardır. Bu yapıları çevreleyen kale duvarının tam olarak tarihi bilinmemekle birlikte içindeki yapılardan daha eski olduğu tahmin edilmektedir. Osmanlı döneminde Ahmet Gedik Paşa’ya tımar olarak verilen bu geniş arazi verimli bir tarım alanıydı, kuşaklar boyunca, yörenin önemli ailelerinden olan Arpaz Ailesi tarafından işletilmiştir.

Kalenin içerisinde yer alan kule ve konak XIX. yüzyıl başlarında Arpaz Beyi Hacı Hasan’ın Rodos’tan getirttiği ustalar tarafından yapılmıştır. Savunma ve gözetleme amaçlı kullanılan kulenin; hapishane olarak kullanılan bir bodrumu, oturma bölümü, hamam ve tuvaletleri bulunan giriş katı ile mazgallı teras katı bulunmaktadır. Kulenin hemen yanında yer alan Beyler Konağı ise müstahkem konakların en sağlamı ve en görkemlilerindendir. Üç kat sofalı plan tipinde inşa edilen bu konakta; depo, yaz odası, kış odası, gelin odası gibi çeşitli amaçlarla kullanılmak üzere yapılan odalar bulunmaktadır. Arpaz Beyleri’nin hakimiyet bölgesinde eşkıyalık olaylarının oldukça fazla yaşanmasından dolayı ev halkının olası saldırılarda güvenle kuleye geçişini sağlayabilmek amacıyla konak ile kule arasına hareketli (açılır-kapanır) asma bir köprü yapıldı ancak günümüze ulaşamamıştır.

Yıllar içerisinde Arpaz Ailesinin üyeleri tarafından kullanılmaya devam eden yapı, tadilat ve onarım görmediğinden yıprandı ve hasar almıştır. Tarihi eser niteliği taşıyan yapı, aile tarafından Nazilli Belediyesi’ne restore edilmek şartıyla hibe edilmiştir. Aydın Valiliği tarafından 2020 yılında restorasyonuna başlanarak kısa sürede tamamlanması hedeflenen kule ve konağın müze haline getirilerek turizme kazandırılması amaçlanmaktadır.