Türk Kurtuluş Savaşı'nın ve inkılaplarının önderi, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ün, Ankara Anıttepe'de (eski adıyla Rasattepe) bulunan anıt mezarıdır. Atatürk’ün vefatının ardından Türkiye Büyük Millet Meclisi, bir anıt mezar yapılmasına kararı aldı. Aydın Milletvekili Mithat Aydın’ın önerisi ve Atatürk’ün zamanında söylediği “Bu tepe ne güzel bir anıt yeri”, “Ankara Kalesi buradan ne kadar güzel görünüyor” sözleri anımsanarak anıt mezarın Rasattepe’de yapılması kararı alındı. Yapının tasarımı için düzenlenen yarışmaya yirmi ikisi yurt içinden, yirmi yedisi ise yurt dışından olmak üzere toplam kırk dokuz proje katıldı. Yarışma 1942 yılında Emin Halid Onat ile Ahmet Orhan Arda’nın ortak projesinin uygulanması kararı alınarak sonuçlandırıldı. Yapımına 1944 yılında başlanan Anıtkabir dokuz yılda tamamlandı ve Atatürk’ün Etnografya Müzesi’nde bulunan naaşı büyük bir törenle 10 Kasım 1953’te buraya taşındı.

Yapıldığı dönemin en iyi örneklerinden biri olan Anıtkabir, içerisinde park ve bahçeler bulunan ağaçlandırılmış yaklaşık 750.000 m² lik bir alan üzerindedir. Bu alan Barış Parkı ve Anıt Bloku olarak iki kısımdan oluşuyor. Barış parkı, Atatürk’ün “Yurtta sulh, cihanda sulh” sözünden esinlenerek Türkiye’nin çeşitli bölgelerinden ve farklı ülkelerden getirilen fidanlar ile ağaçlandırıldı. Bugün Barış Parkı'nda 104 ayrı türden yaklaşık 48.500 adet süs ağacı, ağaççık ve süs bitkisi bulunuyor. Anıt Bloku ise Aslanlı Yol, Tören Meydanı ve Mozole olmak üzere üç bölümden oluşuyor.

Anıtkabir’e Aslanlı Yol’dan girilirken, içlerinde Atatürk’ün bağımsızlık ve özgürlük ile ilgili sözlerinin altın yaldızla işlendiği Hürriyet ve İstiklal kulelerinin arasından geçiliyor. Toplam 250 metre uzunluğundaki Aslanlı Yol’un iki tarafında yirmi dört adet Hitit Aslanı heykeli bulunuyor. Bu yolun bitiminde 130x80 metre boyutundaki Zafer Alanı’na ulaşılıyor. Bu alanın çevresinde sekiz adet kule yer alıyor. İnkılap, Cumhuriyet, Zafer ve Barış Kuleleri bu alanın dört köşesinde bulunuyor. Mehmetçik ve Müdafaa-i Hukuk kuleleri alanın girişinde, 23 Nisan ve Misak-ı Milli kuleleri ise alanın çıkışında yer alıyor. Anıtkabir yapı topluluğu içinde, simetri gözetilerek yerleştirilen toplam on adet kule vardır. Bu kulelere Türk ulusunun ve devletinin oluşumunda büyük tesirleri olan yüce kavramları temsil eden isimler verildi. Kuleler, plan ve yapı bakımından birbirinin benzeridir. Kareye yakın 12 x14 x7,20 m. boyutlarında dikdörtgen plan üzerine kurulan kulelerin üzeri piramit biçiminde çatılarla örtülüdür. Çatıların tepelerinde, eski Türk çadırlarında görülen tunç mızrak ucu vardır. Eski Türk kilim desenlerinden alınan geometrik süslemeler, fresk tekniğinde uygulandı.

Zafer Alanı’ndan otuz üç basamakla ana yapıya ulaşılıyor. Buranın sağ dış duvarında Atatürk’ün Gençliğe Hitabesi, sol dış duvarında ise 10. Yıl Nutku yer alıyor. Şeref Salonu’nu, yüksekliği 20, eni 32, boyu 60 metre olan taş kaplama ayaklarla oluşturulan bir galeri çevreliyor. Salonun döşemesi ve duvarları renkli Bilecik mermeriyle, tavanı ise altın mozaiklerle kaplıdır. Girişin tam karşısında Ankara Kalesi’nin görüldüğü bir pencere bulunuyor. Simgesel büyük lahit bu pencerenin önünde, taş bir setin üzerinde yer alıyor. Atatürk’ün naaşı ise lahitinaltında bulunan mezar odasında, doğrudan doğruya toprağa kazılan bir mezarda bulunuyor. Mezar odası Selçuklu ve Osmanlı mimari stilinde sekizgen planlı olup, piramidal külahlı, tavanı geometrik motifli mozaiklerle süslendi. Zemin ve duvarlar siyah, beyaz, kırmızı mermerlerle kaplandı. Mezar odasının ortasında kıble yönünde kırmızı mermer sanduka yer alıyor. Mermer sandukanın çevresinde bütün illerden ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nden gönderilen toprakların konulduğu pirinç vazolar bulunuyor.