Elazığ’ın Harput ilçesi Ağa Mahallesi’nin Kayabaşı yolu güzergâhında bulunan Alacalı Camii, 1203-1204 yılları arasında Artukoğluları Harput kolunun son hükümdarlarından Nureddin Ebû’l-Fâzıl Artuk Sah’ın babası Hızır Bey zamanında inşa edilmiştir. Caminin, kuzeye bakan duvarı, batı köşesinde yer alan iki renk kesme taştan yapılan minaresi ve minare yanında yer alan kapısı Artuklulular zamanından günümüze ulaşan bölümleridir. Caminin minare ve genel yapısında farklı renklerden kesme taşların kullanılması, caminin Alacalı Camii olarak adlandırılmasında etkili olmuştur.

Alacalı Camii, 09.04.1982/A-3562 sayılı Kurul Kararı ile Korunması Gerekli Taşınmaz Kültür Varlığı olarak tescil edilmiş ve Vakıflar Genel Müdürlüğü sorumluluğuna verilmiştir. Caminin yapımında ağırlıklı olarak kaba düzen yontma taşlar kullanılmıştır. Tavan kısmı düz dam şeklinde örtülü olan caminin tavan kısmı XIX. yüzyılda Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından ahşap ile süslenmiştir. Caminin giriş kısmında yer alan kapının düz olmasına rağmen, menteşelerinde yer alan işlemeler Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından 1999 yılında yapılan yenileme çalışmaları sonrasında eklenmiştir.

Caminin giriş bölümünde Selçuklu mimarisi ile inşa edilen camilerde bulunan son cemaat mahfili bulunmaktadır. Bu mahfile açılan dış kapı, beyaz renkli kesme taşlardan bir çerçeve içerisine yer almaktadır. Üzerinde burgu kemer, kenarlarında kabartmalı sütun içerisinde yer alan tek kanatlı kapının üstü basık kemerlidir. Alacalı Camii’ye ismini veren minare, caminin batı giriş kapısının üzerinden yükselmektedir. Minareye batı kapının sağında bulunan merdivenlerden çıkılmaktadır. Minarenin gövde yapısı silindirik şekilde olup örgüsünde siyah ve beyaz taşlar vardır. Minarenin şerefe kısmı beyaz kesme taşlardandır. Minarenin şerefeden sonra uzanan kısmı damalı örgü şekildedir ve külah kısmı orijinalinde ahşap olarak belirtilse de günümüzde siyah kesme taştan olduğu görülmektedir.