Zafer Müzesi

Müze Askeri Müze

(Afyonkarahisar, 1986 - )

Afyonkarahisar şehir merkezinde Milli Birlik Caddesi üzerinde, “Zafer Anıtı'nın tam karşısında yer almaktadır. Bina, 1930’lu yıllara kadar “Afyon Belediye Binası” olarak kullanıldı, Bakanlar Kurulunun 31.08.1981 tarih ve 8/3580 sayılı kararı ile kurulan Başkomutan Tarihî Millî Parkı’na tahsis edildi ve 1994 yılında Zafer Müzesi olarak ziyarete açıldı. Binanın önemi, tarihi bir bina olmasının yanında, tüm ulusun ölüm-kalım mücadelesi verdiği bir döneme (1919-1922) ait olmasından kaynaklanmaktadır. 27. 08. 1922’de Afyonkarahisar’ın düşman işgalinden kurtuluşunu müteakip, Başkomutan Mustafa Kemal Paşa, Garp Cephesi Komutanı İsmet İnönü, Genel Kurmay Başkanı Fevzi Çakmak Paşa ve Garp Cephesi Hareket Şube Müdürü Tevfik Bıyıklıoğlu bu tarihi binada kalmışlar ve burayı karargâh olarak kullanmışlardır.

Binanın ne zaman inşa edildiğini belirten herhangi bir kaynak bulunmamaktadır. Ancak yapının, 1913-1914 yıllarında, o zamanki belediye başkanı Saitoğlu Mehmet Sait Efendi tarafından inşa ettirildiği konusunda fikir birliği vardır. Bina genel hatları ile neo-klasik özellik taşımaktadır. Plan itibariyle tipik Anadolu evleri tarzındadır (sofa ve sofaya açılan odalar). Zemin katta 10 oda, bir toplantı salonu ve sahnesi, üst katta dokuz oda ve sergi salonu vardır. Müzede hem Başkomutanlık Meydan Muharebesi ile ilgili bilgi verilmekte hem de Başkomutan Mustafa Kemal Paşa, Batı Cephesi Komutanı İsmet İnönü Paşa, Genelkurmay Başkanı Fevzi Çakmak Paşa ve Batı Cephesi Harekât Şube Müdürü Tevfik Bıyıkoğlu anısına düzenlenen odalar sergilenmektedir.

Müzenin girişinde Başkomutan Tarihi Millî Parkı planı yer almaktadır. Müzede panolar içinde, Mustafa Kemal Paşa, İsmet Paşa, Mareşal Fevzi Çakmak, Kazım Karabekir Paşa, Rafet Paşa, Yarbay Arif Bey, Ali Çetinkaya, Besim Atalay, Birinci Millet Meclisindeki bazı milletvekilleri ve Atatürk‘e ait başka resimler bulunmaktadır. Aynı zamanda camekân içinde, Başkomutan Tarihi Millî Parkı ve Akdağ Tabiat Parkı’ndan böcek örnekleri sergilenmektedir.

Müzenin birinci kata çıkan merdiveninin iki yanındaki duvarda, İstiklâl Savaşı konulu resim öğretmeni Ertuğrul Saraç tarafından yapılmış yağlıboya resimler vardır. Birinci katın holünde, Büyük Taarruz’un savaş alanlarını ve genel askerî durumu gösteren, alçıdan yapılmış topografik bir maket ve Afyonkarahisar’ın ilçe ve komşu illerinin gösterildiği harita bulunmaktadır. Başkomutan Mustafa Kemal Paşa adına düzenlenen Atatürk odasında ahşap çerçeveli, Atatürk’ü Kocatepe‘de gösteren bir resim, çalışma masası ile koltuk takımı vardır. Müzede ayrıca bir oda İstiklâl Savaşı ve bu döneme ilişkin kitapların yer aldığı Büyük Taarruz kitaplığı olarak düzenlenmiştir.

Mareşal Fevzi Çakmak adına düzenlenen odada, Çakmak’a ait bir resim ve özgeçmişi yanında, Büyük Taarruz savaş alanlarının topoğrafik yapısına ait alçıdan hazırlanmış bir maket, farklı savaş aletleri sergilenmektedir.

İsmet İnönü adına düzenlenen odada ise, sekiz ayrı levhada, 20. 08. 1922’den 30. 08. 1922’ye kadar geçen süredeki savaş vaziyeti krokilerle açıklamalı olarak anlatılmaktadır. Odanın ortasındaki camekânda İnönü’ye ait üniformalar ve Zafer Anıtı Açılış makası yer almaktadır. Müze Pazartesi hariç her gün ziyarete açıktır.

Referanslar

Afyonkarahisar Belediyesi (2019), http://www.afyon.bel.tr/icerikdetay/398/502/zafer-muzesi.aspx, (Erişim tarihi:18.06.2019); İnce, K. (2011). Afyonkarahisar Zafer Müzesi, Nevşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1: 254-267; Kültür ve Turizm Bakanlığı, Afyonkarahisar İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü ( 2019), http://www.afyonkulturturizm.gov.tr/TR-63477/muzeler.html, (Erişim tarihi: 30.05.2019); Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü (2019), https://kvmgm.ktb.gov.tr/TR-43982/afyon---zafer-muzesi.html, (Erişim tarihi: 06.08.2019).

Ayrıntılı bilgi için bakınız

İnce, K. (2011). Afyonkarahisar Zafer Müzesi, Nevşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1: 254-267.