Yaratıcı Şehirler Ağı

Kavram Üretim Yönetimi ve Pazarlama

Yaratıcı şehir kavramı, her ne kadar 1978’de Comedia’yı kurmuş olan Charles Landry’ye atfedilse de, ilk olarak yaratıcı şehir terimini kullanan kişi, 1988’de Avustralya’nın Melbourne kentinde Avustralya Sanat Konseyi (eski adıyla Avustralya Konseyi), Melbourne Belediyesi ve Viktorya Çevre ve Planlama Bakanlığı tarafından düzenlenen seminerde açılış konuşması yapan David Yencken’dir. Ancak 1990’larda Glasgow üzerine yaptığı çalışmayla yaratıcı şehir terimini şehircilik disiplini içerisinde kavramsal çerçeveye oturtan Charles Landry’dir. Başında olduğu Comedia grubu ile birlikte yaratıcı ekonomi ve kültür endüstrileri kavramlarını ele aldılar. 2000’lerde ise Richard Florida’nın ortaya attığı yaratıcı sınıf kavramı, kent imgesinin çekiciliğinin artırılabilmesi için yaratıcı endüstrilerde faaliyet gösteren bilim insanı, akademisyen, tasarımcı, sanatçı, mimar, mühendis gibi meslek grupları arasındaki etkileşimin önemine dikkat çekmektedir. Buna göre yaratıcı şehirler, yaratıcı sınıfın sahip olduğu 3T (Talent, Tolerance, Technology) sayesinde yetenek, hoşgörü ve teknolojik gelişimin hakim olduğu bir toplum yapısına kavuşacak ve kentler arasındaki küresel rekabete ayak uydurabileceklerdir.

1970’lerden itibaren UNESCO ve Avrupa Konseyi yaratıcı ekonomiyi canlandırmak adına kültürel endüstrilere yatırımı teşvik eden politikalar geliştirmeye başladılar. Birleşmiş Milletler tarafından ortaya konulan 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri doğrultusunda kültür ve yaratıcılığın önemi özellikle kentsel sürdürülebilirlik açısından vurgulandı ve 2004’te UNESCO tarafından yaratıcılığı sürdürülebilir kentsel gelişim için stratejik bir araç olarak tanımlayan kentler arasında işbirliğini güçlendirmek amacıyla Yaratıcı Şehirler Ağı (UCCN – UNESCO Creative Cities Network) kuruldu. Tasarım, zanaat ve halk sanatları, film, edebiyat, gastronomi, müzik ve medya sanatları olmak üzere belirlenen yedi tematik alanda Türkiye’den yaratıcı şehirler ağına katılan ilk örnek 2015 yılında gastronomi alanında Gaziantep oldu. Gastronomi alanında yaratıcı şehirler ağına dahil olan ikinci kent 2017 yılında Hatay olurken, Kütahya ise aynı yıl zanaat ve halk sanatları alanında, özellikle çinicilik faaliyeti ile yaratıcı şehirler ağına katıldı. Tasarım alanında yaratıcı şehirler ağına 2017’de katılan İstanbul, aynı zamanda 2021’de düzenlenecek olan UNESCO Yaratıcı Şehirler Ağı Yıllık Toplantılarına ev sahipliği yapmak üzere aday oldu. Programın hedefleri arasında deneyim ve başarılı örnek (best practice) paylaşımı, pilot projeler ve farklı paydaşlar arasında sağlanan ortaklık ve girişimler ile gerçekleştirilen profesyonel ve sanatsal değişim programları, sürdürülebilir kentsel kalkınma için politika ve önlemler, yaratıcı kent deneyimi üzerine araştırma ve değerlendirmeler, iletişi ve farkındalık yaratma faaliyetleri bulunmaktadır.

Yaratıcılık, turizm alanında özellikle turistik deneyimin önemli bir parçası haline geldi. Richards ve Raymond, yaratıcı turizmi turistlerin gittikleri destinasyonlarda aktif olarak katıldıkları ve deneyim elde ettikleri yerel faaliyetler ile ilişkilendirdi. Buna göre destinasyonların turistik tanıtım kampanyalarında görsel sanatlar ve performans sanatları, mutfak sanatları, moda gibi yaratıcı alanlarda sunulan deneyimler öne çıkmaktadır. Yaratıcı turizm kapsamında kentsel kültür varlıkları ve müzeler dahil olmak üzere somut ve somut olmayan farklı kültürel olanakların turistik deneyimin bir parçası haline gelmesi, paydaşlar arasındaki işbirliği ve Yaratıcı Şehirler Ağı tarafından yaratılan bilgi ve deneyim aktarımı sayesinde mümkün olabileceği öngörülmektedir.

Referanslar

Florida, R. (2002). The Rise of the Creative Class: And How it’s Transforming Work, Leisure, Community and Everyday life. New York: Basic bBoks; Landry, C. (2000). The Creative City: A toolkit for Urban Innovators, Londra: Earthscan; Richards, G. ve Raymond , C. (2000). Creative Tourism. ATLAS News, 23: 16-20; Van Damme, I., De Munck, B. ve Miles, A. (Editörler). (2018). Cities and Creativity from the Renaissance to the Present. New York: Routledge; Yencken, D. (1988). The creative city, Meanjin, 47: 4.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

UNESCO (2018). UNESCO Creative Cities Programme for Sustainable Development (CLT-2018/WS/5). Paris: UNESCO