Uyarılmış Etki

Kavram Ekonomi

Turizm hizmetler sektörü içinde yer almakla birlikte taşıdığı özellikleri nedeniyle ekonomi içinde birçok sektörle yakın ilişki içinde olan bir sektördür. Bu nedenle, yerli ve yabancı turistlerin yapmış oldukları turizm amaçlı tüketim harcamaları ile artan talebin ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla yapılan turizm amaçlı yatırımlar sadece turizm sektörünün değil turizm sektörünü besleyen diğer sektörlerin üretim faktörlerinin gelirlerini oluşturmaktadır. Turizmde doğrudan turizm amaçlı tüketim harcamalarının oluşturduğu gelir etkisi yanında, bu harcamaları gelir olarak elde eden birimlerin çeşitli nedenlerle yapmış oldukları harcamalar ekonomi içinde devrederek yeni gelirlerin oluşmasına neden olmaktadır. Turizm amaçlı harcamalar ekonomide doğrudan, dolaylı ve uyarılmış gelir etkilerinin oluşmasını sağlamaktadır. Turizm amaçlı harcamaların doğrudan gelir etkisi turistlere mal ve hizmet sunan turizm işletmelerine olan etkisidir (oteller, lokantalar, ulaştırma işletmeleri vb.).

Turizm amaçlı harcamaların dolaylı gelir etkisi doğrudan turizm gelirlerini elde eden işletmelerin turistlerin ihtiyaçlarını karşılayabilmek için gerekli mal ve hizmet temini amaçlı arz zinciri aktivitelerinden ortaya çıkmaktadır. Örneğin; lokanta işletmeleri hizmet sunumu için yiyecek ve içecek satın almakta, otel işletmeleri de personel istihdam etmektedir. Turizm amaçlı harcamalardan doğrudan ve dolaylı gelir elde edenlerin bu ilave gelirlerinin yükselmesine paralel olarak ekonomi içindeki harcamaları uyarılmış gelir etkisini oluşturmaktadır. Uyarılmış etki bu bağlamda gelir seviyesinin yükselmesi ile doğru orantılı olarak talep artışı ile oluşan bir etkidir. Yerel ekonomi tarafından üretilen nihai malların tüketimi için gelir artışının tekrar harcanma oranı uyarılmış etkinin büyüklüğünü belirlemektedir. Diğer bir ifade ile yerel gelir artışından kaynaklanan bu ilave yerel harcamanın toplam ürün çıktısı, gelir, istihdam ve kamu gelirlerine neden olması uyarılmış etki olarak ifade edilebilir. Turizm amaçlı harcama ve yatırımların doğrudan, dolaylı ve uyarılmış etkilerinin büyüklüğü ithalat sızıntıları, tasarruf, vergiler gibi yerel tüketimi desteklemeyen unsurlardan doğrudan etkilenmektedir.

Referanslar

Olalı, H. ve Timur, A. (1988). Turizm Ekonomisi. İzmir: Ofis Matbaacılık; Sheela, A. M. (2002). Economics of Hotel Management. Bengaluru: New Age International; Tribe, J. (2011). The Economics of Recreation, Leisure and Tourism (Dördüncü baskı). Oxford: Butterworth-Heinemann; Vanhove, N. (2005). The Economics of Tourism Destinations. Oxford: Elsevier.