Uşak Atatürk ve Etnografya Müzesi

Müze Etnografya Müzesi

(Uşak, 1978 - )

Uşak kent merkezinde, Bozkurt Mahallesi’nde bulunan müze, Hisarkapı Uluyolu mevkindedir. Uşak’ın önde gelen ailelerinden biri olarak tanınan Kaftancızadelere ait olan bu konak 1890 yılında inşa edilmiş olup, Geç Osmanlı dönemine tarihlendirilmektedir. Bu yapı günümüzde Atatürk Evi olarak adlandırılmaktadır. Yapının günümüzde bu isimle ile anılmasının nedeni ise Kurtuluş Savaşı’nın başladığı dönemde karargah binası olarak kullanılmış olması ve Atatürk’ün bir süre bu konakta ikamet etmesidir. Konak; Uşak’a, Kurtuluş Savaşı Zaferi’den sonra 02. 09. 1922 tarihinde gelen Başkomutan Gazi Mustafa Kemal Paşa, İsmet Paşa Batı Cephesi Komutanı, Asım Paşa Batı Cephesi Kurmay Başkanı, I. Ordu Komutan Nureddin Paşa, IV. Kolordu Komutanı Kemaleddin Sami Paşa tarafından o dönemde kullanıldı. Gazi Mustafa Kemal Paşa, 03. 09. 1922 tarihinde esir düşen Yunan Ordusu’nun Başkomutanı Trikopis’i bu konakta karşılayarak, Trikopis’in kılıcını ve silahını, kurmayları İsmet Paşa, Halit Akmansu, Asım Paşa ile beraber teslim aldılar. Esir düşmüş olmasına karşın, Başkomutan Gazi Mustafa Kemal Paşa (Atatürk), Başkomutan Trikopis’i Türk misafirperverliği ile karşıladı. Yunan Başkomutanı General Trikopis ve yanında bulunan kişilerle bu konakta görüşmeler yapıldı.

Kaftancızadeler Konağı, iki katlı olarak tasarlanan, büyük ve gösterişli bir konaktır. Yapı; Kesme taş ve ahşap malzeme kullanılarak inşa edildi. Konağın ikinci katındaki odalar birinci katın üzerinden çıkma yapmaktadır. Giriş açıklığı üzerinde yer alan sofa mekanı bir cumba oluşturacak şekilde beden duvarlarından dışarı çıkarıldı. Bu cumba kısmı giriş kapısının önünde simetrik olarak yerleştirilen iki sütun üzerine oturmaktadır. İki sütun arasındaki volütlerden meydana gelen kemerler yapının giriş kısmına oldukça zarif bir görüntü katmaktadır. Cephe üzerindeki pencere açıklıkları simetrik olarak tasarlanan; dikdörtgen formlu ahşap malzemeden yapılan pencerelerdir. Birinci katta girişin iki yanında yer alan odalarda üçer adetten altı adet pencere yer almaktadır. İkinci katta ise cumba kısmında üç adet, cumbanın her iki yanında birer adet, yan odalarda ise üçer adet büyük boy pencere yer almaktadır. Yapıya yuvarlak kemerli giriş kapısından geçilerek, genişçe bir salona geçilmektedir. Bu salonun sağ ve solunda dikdörtgen şekinde olarak tasarlanan odalar yer almaktadır. Üst katın sağında bulunan dikdörtgen formdaki odayı, Mustafa Kemal Paşa Uşak’ta olduğu 02-4. 09. 1922 tarihlerinde kişisel yatak odası amacıyla kullandı. İstiklal Harbi (Kurtuluş Savaşı, Milli Mücadele) bittikten sonra, konağın asıl sahipleri binada ikamet etmeye devam ettiler. Bina, 1970’li yılların ortalarında kamulaştırıldı, 1973 yılında restore edildi ve 01. 09. 1978 tarihinde Atatürk ve Etnografya Müzesi olarak işlev görmeye başladı. 1986 yılında yeniden düzenlendi. Atatürk ve Etnografya Müzesi’nin birinci katı, Etnografya Seksiyonu olarak düzenlendi. Uşak ve çevre illerden toplanan etnografik eserler bu katta teşhir edilmektedir. Bu eserler yöreye ait etnografik malzemeler, tarihi Uşak halıları ve eşme kilimleri, tarihi silahlar, giysiler ile diğer etnografik eserlerden oluşmaktadır. Yapının ikinci katı ise, Kurtuluş Savaşı ve Atatürk Müzesi bölümüdür. Mustafa Kemal Atatürk ve Kurtuluş Savaşı ile ilgili fotoğrafları, belge örnekleri ve Atatürk’ün kullandığı eşyaları bu katta sergilenmektedir. Bu eşyalar ise, o dönemin aynaları, sehpaları, koltukları, Mustafa Kemal Atatürk’e ait yatak odası ve Atatürk’e ait kıyafetlerden meydana gelmektedir.

Yararlanılan Kaynaklar

Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü (2007) Atatürk Evleri, Ankara, https://kvmgm.ktb.gov.tr/Eklenti/10073,ataturk-evleri.pdf?0, (Erişim tarihi: 21.08.2020).