Ulusüstü birlikler, devletlerin oluşturduğu, fakat kendilerini oluşturan devletlerden farklı ve sürekli bir iradeye sahip birleşmelerdir. Ulusüstü birlikler veya örgütler, tüzel bir kişiliğe sahiptirler ve uluslararası hukuka tabiidirler. Ekonomik, askeri, ticari veyahut siyasi amaçlarla kurulurlar. Ulusüstü birliklerin temel amacı belirli bir faaliyet alanında ulusların uyacağı kuralları, usulleri, süreçleri, işlevleri ve davranış kalıplarını oluşturmaktır. Böylece devletler tek başına çözemeyeceği, küresel ya da bölgesel işbirliği gerektiren durumlarda örgütlü hareket etme gereği duyarlar. Dünya genelinde küresel nitelikteki ulusüstü birlikler Birleşmiş Milletler ve Uluslararası Para Fonu gibiyken; bölgesel nitelikteki ulusüstü birlikler ise Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü, Avrupa Birliği ve Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı gibi birliklerdir. Her geçen gün daha hızlı büyüyen bir sektör olan turizm sektöründe de bölgesel ve küresel nitelikte turizm birlikleri kuruldu ve bu birliklerin sayısı arttı. Tüm dünyada turizm alanında en etkin ulusüstü turizm birliği Dünya Turizm Örgütü’dür. Bu birlik, dünyadaki turizm faaliyetlerinin gelişmesi amacıyla çalışmalarda bulunmakta, araştırma faaliyetleri yürütmekte ve üyesi olan ülkelere rehberlik yapmakta ve dünya turizminin mevcut durumunu değerlendirmektedir.

Dünyadaki bilim ve teknolojideki hızlı gelişmeler, özelleştirmelerin artması ve sektörlerde meydana gelen hızlı büyümeler insanları sektörlere yönelik birlikler kurmaya zorlamıştır. İlk olarak Avrupa’da birtakım resmi ve sivil örgütler kurularak sektör yetkililerine koruma ve biraraya getirip ortak çıkarları koruma gözetilmektedir. Türkiye’de ise Avrupa’daki kadar erken olmasa bile Kültür ve Turizm Bakanlığı, Türkiye Seyahat Acentaları Birliği, Turist Rehberleri Birliği, Türkiye Otelciler, İşletmeciler ve Yatırımcılar Birliği, Turizm Gazeteci ve Yazarlar Derneği gibi bir ulusal birlikler benzer görev ve amaçları ve görevleri yerine getirmek için oluşturulan kuruluşlardır. Turizmin tüm destinasyonlara yayılması ve gelişmesiyle birlikte bu durum ulusüstü turizm birliklerinin oluşmasına da neden oldu. Bu birlikler ülkenin kamu kuruluşlarının üye olabildiği resmi nitelikli kuruluşlar ve özel kuruluşların üye olabildiği özel nitelikli kuruluşlar şeklinde örgütlenme yapısına sahiptirler.

Dünya Turizm Örgütü, uluslararası turizm ve seyahat sektöründe yer alan Birleşmiş Milletler’in etkin ve uzman bir kuruluşudur. Turizm politikaları, istatistikler ve bilgi üretimi konusunda küresel bir forum işlevi görmektedir. 2019 yılı itibariyle Dünya Turizm Örgütü’nün, bağımsız devletlerin oluşturduğu 158 asil üye, iç işlerinde bağımsız dış işlerinde bağımlı olan ülkelerden oluşan altı bağlı üye ve zincir otel işletmeleri, seyahat endüstrisi işletmeleri, eğitim kurumları ile özel sektör kuruluşlarının oluşturduğu 500’ü aşkın üyesi vardır. Dünya Turizm Örgütü’nün temel amacı sürdürülebilir ve dünya genelinde erişilebilir turizmi geliştirmektir. Türkiye, 1973 yılında bu birliğin asıl üyesi oldu, birlikte Türkiye’nin temsili Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından üstlenildi. Dünya Seyahat Acentaları Birliği; İtalya, Fransa, İsviçre ve Belçika’dan sekiz profesyonel seyahat acentası tarafından uluslararası turizm organizasyonunu geliştirip büyütmek amacıyla Cenevre’de kuruldu (1949). Merkezi İsviçre’nin Nyon şehrinde bulunan birlik, karşılıklı işbirliğine dayanan ve global ağ üzerinden seçkin seyahat acentarının kârlılıklarına ve profesyonelleşme durumlarına odaklanan ulusüstü turizm birliğidir.

Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği ise, Küba’nın başkenti Havana’da kuruldu (1945). Merkezi Kanada’nın Montreal şehrinde olan birlik, yalnızca havayolu endüstrisindeki şirketlerinin üye yapılabildiği ulusüstü bir turizm ve ticaret kuruluşudur. Birliğin temel gayesi, müşterilerine düzenli olarak, ekonomik ve daha güvenli bir havayolu taşımacılığı hizmetini sağlamak ve işletmeler arasındaki tarife ve zamanlama gibi hususlarda işbirliğini sağlamaktır. Günümüzde 126 farklı ülkeden 230’e yakın üyesi bulunmaktadır. 290 havayolu şirketi üyesi ve 81 bin acentası olan IATA, havayolu trafiğinin yüzde 88’ine sahiptir. Günümüzde 88 bin turist rehberini temsil eden Dünya Turist Rehberleri Birlikleri Federasyonu, 1985 yılında kuruldu. Federasyon, dünya çapındaki turist rehberleri birlikleri, tüm turizm paydaşları, turist rehberlerine yönelik kongre ve etkinlik yönetimi büroları, eğitim kurumları, bizzat turist rehberleri ile doğrudan ya da dolaylı olarak ilişkisi olan üyelerin oluşturduğu ve kâr amacı olmayan bir sivil toplum örgütüdür.

Ulusüstü turizm birlikleri kuruluş amaçlarına göre turizme doğrudan veya dolaylı olarak etki etmektedir. Bu birliklerin istihdama, turizm yatırımına ve altyapısına, turizm eğitimi ve pazarlamasına, araştırma kaynağı ve istatistiki verilerine etkileri olduğu görülmektedir. Turizm birlikleri turizmin gelişmesi amacını güttüklerinden istihdamı da artırmaktadır. Ulusüstü turizm birlikleri, konferanslar, seminerler, fuarlar, yerel ve ulusal medya kuruluşları, otel ve seyahat acentalarına yönelik promosyonlar, reklam ve ilanlar gibi pazarlama araçlarını kullanmaktadır.