Uçuş Çizelgeleme Sistemi

Kavram Ulaştırma İşletmeciliği Havayolu Yolcu Taşımacılğı

Havayolu işletmeleri için operasyonel planlama süreci üç aşamalı olarak gerçekleşmektedir. Havayolu işletmesi tarafından operasyonel planlama yapılırken ilk olarak uçuş çizelgesinin hazırlanması gerekmektedir. Uçuş çizelgesi oluşturma aşamasını uçak çizelgeleme aşaması takip edilir. Uçak çizelgelemede hangi uçuşa hangi filonun atanacağına karar verilir. Filo ataması gerçekleştirildikten sonrada son aşama ekiplerin uçaklara ataması gerçekleştirilir.

Uçuş çizelgeleme, tarife planlama olarak da bilinmektedir. Tarife planlama havayolu işletmesinin planlama ve operasyonlarının başlangıç noktasıdır ve uçuş çizelgesi diğer operasyonel planlara temel oluşturur. Tarife planlamanın temel amacı potansiyel pazarları ortaya çıkarmak ve tatil amaçlı, iş amaçlı talep gibi belirli hizmetler için pazar talebini tahmin etmektir. Tarife planlama sürecinde hangi şehir çiftlerine hizmet sunulacağının kararı, bu şehirlerde pazar payı varsayımında bulunulması, sunulacak hizmet sıklığının karşılaştırılması, uçuş saatlerinin belirlenmesi, rakip havayolu işletmeleri stratejilerinin ve tepkilerinin tahmin edilmesi yapılan işlerdir.

Tarife planlama sürecinin çıktısı uçuş çizelgesidir. Uçuş çizelgesi veya uçuş tarifesi, uçuş başlangıç ve varış noktaları, her uçuş bacağının ayrılış ve varış zamanı, uçuşların hangi gün gerçekleştiği, uçuş numarası ve uçuşta kullanılacak filo tipini gösteren bir çizelgedir. Uçuş çizelgesi planlanan uçuş tarihinden genellikle 9-12 ay öncesinde tamamlanmakta ve kamuya duyurulmaktadır. Ekte örnek bir uçuş çizelgesi verilmiştir. Çizelgeye göre havayolu işletmesinin 305 numaralı uçuşu B737 uçak tipi ile haftanın altı günü (pazartesi, salı, çarşamba, cuma, cumartesi, pazar) İstanbul Havalimanı’ndan (IST) saat 8:30’da kalkış, Trabzon Havalimanı’na (TZX) saat 10:15’de varış olacak şeklinde planlanmıştır. Tablonun ikinci satırı ise havayolu işletmesinin 202 kodlu uçuşunun A320 filosuyla haftanın dört günü (Pazartesi, Salı, Cuma, Cumartesi) Sabiha Gökçen Havalimanı’ndan (SAW) saat 09:00 kalkış, Antalya Havalimanı’na (AYT) saat 10:30 varış olacak şekilde planlandığını göstermektedir.

Yararlanılan Kaynaklar

Erdoğan, D. (2019). Havayolu İşletmelerinde Ekip Planlama. İçinde; Kaya, E. (Editör), Havayolu İşletmelerinde Operasyonel Planlama. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları; Orhan, G. (2019). Havayolu İşletmelerinde Tarife Planlama. İçinde; Kaya, E. (Editör), Havayolu İşletmelerinde Operasyonel Planlama. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları; Orhan, İ., Kapanoğlu, M. ve Karakoç, H. T. (2010). Havayolu Operasyonlarında Planlama ve Çizelgeleme, Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 16(2): 181-191.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Bazargan, M. (2012). Havayolu Operasyonları ve Planlaması. Orhan, İ. (Çeviren), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.