Turizmde Metaforik Algı

KAVRAM Üretim Yönetimi ve Pazarlama

Metafor, ilk olarak ‘etkileşim görüşü’ olarak açıklanırken metaforik düşünce, “anlık iç-görü” sağlamanın yanında ‘bilginin alınması ve iletilmesi’ne ilişkin bir sürece işaret etmektedir. Metaforik ifadenin işleyiş süreci; ‘etkileşim’ ile başlar ‘filtreleme’ ile devam eder ve ‘eleme’ ile sonuçlanır. Bu süreçte bir şeyi başka bir şey olarak düşünmenin ne anlam ifade ettiği kavranabilirse metaforik algı/düşünce sisteminin tam olarak anlaşılabilir olacağı ifade edilmektedir. Lakoff ve Johnson (2008), metaforun zihnin temel bir mekanizması olduğunu, fiziksel ve sosyal deneyimlerimiz hakkında bildiklerimizi, bilmediğimiz sayısız başka konuyu anlamak için kullanmamızı sağladığını savunmaktadır. Benzer olarak Anderson ve Bower (1974), metaforu insan ilişkisel belleği olarak ifade etmektedir.

Son zamanlarda turizm alanında metaforik algı araştırmalarının nicelik bakımından arttığı görülmektedir. Dann (1996) tarafından metaforların özellikle coğrafi ve kültürel açıdan uzak bir destinasyonun tanıtımı yapılırken daha çok kullanıldığı ileri sürülmektedir. Ona göre turizm tanıtım metinlerinde kullanılan metaforlar, bilinmeyen bir yeri/olguyu bilinen yere ait özellik veya benzerlikleriyle ifade ederek tanıdık bir şeye dönüştürmek için kullanılmaktadır. Bu dönüşüm sayesinde yabancılık etkisinin bertaraf edildiği savunulur.

Turizm alanında metaforların yaygın kullanımının diğer bir sebebi, metaforların, ikna etmenin güçlü araçları olarak kabul görmesidir. Bununla beraber Matiello, dikkat çekici reklamların metaforlar aracılığıyla üretilebildiğini ve metaforların zengin içerikleriyle ikna gücünü artırabilir özelliklere sahip olduklarını belirtmektedir. Destinasyon pazarlanırken cazibe unsuru oluşturmak için metaforların anlamsal derinliğinden faydalanılır. Rekabet avantajı yakalamak isteyen destinasyonların, marka olmalarını sağlayacak özelliklerini belirlemeleri ve destinasyon imajı oluşturmaları önemlidir. Bu amaçla metaforlar yenilikçi ve yaratıcı çözümler üretmek için bir araç olarak kullanılabilir. Adu-Ampong, metaforların günlük dilde yaygın olduğu, bu nedenle bilişimizde önemli bir rol oynadığına dikkat çeker. Citron ve Goldberg, metaforik algı ile metafor kullanımının turizm alanında kolaylaştırıcı etkilerinden birini de metaforların, bilinç düzeyine etki ederek kelimelerle ifade edilmesi zor olan soyut ve turizm gibi çok duyulu temellere dayanan turist deneyimini anlamaya yardımcı olmasından kaynaklandığını ileri sürmektedir. Bu görüş Dann (2002) ve Jaworska (2017) tarafından yapılan araştırmalarla uyumludur. Bununla beraber metaforik algının yarattığı bazı zorluklar söz konusu olabilmektedir. Metaforlar, algı yaratırken gerçekliğin belirli yönlerine ışık tutarken bazı yönlerini gölgeleyen imalara sebebiyet verebilir. Turizm alanında metafor kullanımını araştıran Mattiello (2012), turizm endüstrisinde çok çeşitli metaforik ifadeler olduğuna ve metaforların abartılarla ortaya çıkma eğilimine dikkat çekmiştir. Gelişen tüketici farkındalığıyla beraber modern turistler, somut olmayan turizm ürünü hakkında daha fazla açıklama ve bilgiye ihtiyaç duyarken Djafarova ve Andersen tarafından, tüketicilerin yanıltıcı reklamlardan şikâyet etme olasılığının giderek arttığının göz ardı edilmemesi gerektiği vurgulanmaktadır.

Etiketler:
Referanslar

Anderson, J.R. & Bower, G.H. (1974). Human Associative Memory (1st ed.). Psychology Press.https://doi.org/10.4324/9781315802886. e kitap erişim tarihi: 25.07.2025;Charteris-Black, J. (2004). Critical Metaphor Analysis. In: Corpus Approaches to Critical Metaphor Analysis. Palgrave Macmillan, London. https://doi.org/10.1057/9780230000612_12.;Citron, F. M., & Goldberg, A. E. (2014). Metaphorical sentences are more emotionally engaging than their literal counterparts. Journal of cognitive neuroscience, 26(11), 2585-2595.https://doi.org/10.1162/jocn_a_00654;Dann, G. M. (1996). The language of tourism: A sociolinguistic perspective. GB: CABI. Erişim Tarihi: 27.08.2025. https://www.cabidigitallibrary.org/doi/abs/10.1079/9780851989990.0008;Djafarova, E., & Andersen, H. C. (2008). The contribution of figurative devices to representation of tourism images. Journal of Vacation Marketing, 14(4), 291-303.
https://doi.org/10.1177/135676670809475;Kozak, N.; Kozak, M. A. ve Kozak, M. (2010). Genel turizm: ilkeler - kavramlar. (10. Basım). Ankara: Detay Yayıncılık

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Dann, G. (Ed.). (2002). The tourist as a metaphor of the social world. CABI. Erişim Tarihi: 27.08.2025 https://books.google.com.tr/books?hl=en&lr=&id=YP5EJxQhTUgC&oi=fnd&pg=PP9&ots=RifgbJ9KDh&sig=fNwOInAHVyqOB_Hvn4sW95D-v4&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false;Jaworska, S. (2017). Metaphors We Travel by: A Corpus-Assisted Study of Metaphors in Promotional Tourism Discourse. Metaphor and Symbol, 32(3), 161–177. https://doi.org/10.1080/10926488.2017.1338018;Mattiello, E. (2012). Metaphor in Tourism Discourse: Imagined worlds in English tourist texts on the web. Textus, 25(1), 69-0. https://doi: 10.7370/71235.

Konuyla ilgili diğer maddeler için bkz.: